مقدمه - حجاب شناسي نسخه متنی

مقدمه

گوهر اسلام، سعادت و نجات آدمي است و باورهاي ديني و احكام اخلاقي و فقهي در راستاي اين غايت نازل شده‎اند. اين آموزه‎هاي هستمندانه و بايستي از خالق حكيمي تجلّي مي‎يابد كه به نيازهاي روحي و جسمي، مادي و معنوي، فردي و اجتماعي كاملاً آگاه است. احكام الهي مربوط به پوشش زن نيز با اين فلسفه و حكمت حكيمانه صادر شده است.

زن با عنصر حجاب اسلامي، به تهذيب و تزكيه‎ي نفس و ملكات نفساني پرداخته و قرب الهي را فراهم ساخته و زمينه‎ي رشد معنوي مردان را در اثر حفظ نگاه تأمين مي‌كند؛ هم‎چنان كه خداوند سبحان خطاب به پيامبر مي‌فرمايد: «به مردان مؤمن بگو تا چشم‎هاي خود را از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، كه اين بر پاكيزگي جسم و جان ايشان اصلح است»؛[1] هم‎چنين مي‌فرمايد: « به زنان و دختران خود و زنان مؤمن بگو كه خويشتن را به چادرهاي خود فرو پوشند كه اين كار براي اين است كه آنها به عفت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت آزار نكشند؛ خداوند در حق خلق، آمرزنده و مهربان است.»[2] شايان ذكر است كه حجاب و پوشش اسلامي براي مردان و زنان، تنها از كاركرد فردي برخوردار نيست و فقط براي سامان دهي خلقيات و ملكات نفساني آدميان مؤثر نمي‎باشد، بلكه از كاركرد اجتماعي نيز برخوردار است؛ غرايز و التهاب‎هاي جسمي، و معاشرت‎هاي بي‎بندوبار را كنترل، و بر تحكيم نظام خانواده افزوده، و از انحلال كانون محكم زناشويي جلوگيري نموده، و امنيت اجتماعي را فراهم مي‎سازد.

البتّه و صد البتّه كه حفظ نظام خانواده از مهم‌ترين ارزش‎هاي آدمي است. آنان كه ميان نظام خانواده و روابط نامشروع تمايز قايل نيستند؛ به لحاظ معرفتي، نسبي‎گرايند و معيار سنجش معرفت صحيح از سقيم را انكار مي‎كنند. اين گروه، حتّي براي رويكرد و انديشه‎ي خود نيز ارزش معرفتي قايل نيستند و هميشه در شكاكيت مطلق گرفتارند. كسي كه هدفمندانه زيست ‌كند، براي رفتارها و انديشه‎ها، معيارمندانه دست به گزينش مي‎زند، تا به اهداف متعالي انساني و الهي دست يازد؛ و حفظ حجاب و پوشش اسلامي و به تبع آن، حفظ نظام خانواده نيز از آن رو ارزش‎ دارند كه تأمين كننده‎ي سعادت آدمي و منشأ قرب الهي هستند.

حال اگر كساني با نگاه ديني و اسلامي و يا با رويكرد جامعه‎شناختي و روان‎شناختي، مسئله‎ي حجاب را ارزيابي كنند، به كاركردهاي مادي و معنوي، فردي و اجتماعي آن پي برده، به تأييد و ترويج آن اقدام مي‎كنند؛ بنابراين، پوشش اسلامي زن به منزله‎ي يك حفاظ ظاهري و باطني در برابر افراد نامحرم است كه مصونيت اخلاقي، خانوادگي، اجتماعي و پيوند عميق ميان حجاب ظاهري و بازداري باطني را فراهم مي‎سازد.

چالش‎ها و پرسش‎هاي معاصر كه ذهن نسل جوان را به خود مشغول ساخته، حوزه‎ي پوشش و حجاب اسلامي را نيز دربر گرفته است؛ مسائلي هم‎چون: آثار و فوايد حجاب، رابطه‎ي حجاب و عفاف، فلسفه‎ي تفاوت پوشش زن و مرد، رنگ مشكي چادر، رابطه‎ي حجاب و آزادي، پوشش و حق انتخاب، نوع حجاب و...

محقق فرزانه جناب حجت‎الاسلام حسين مهدي‎زاده از پژوهشگران گروه تربيت و مشاوره‎ي مركز، در پاسخ‎گويي به پرسش‎هاي فوق، از توفيق خوبي برخوردار بوده است.

در پايان بر خود لازم مي‎دانم از تلاش محقق عزيز؛ و نيز از حجج اسلام سيد محمد علي داعي‎نژاد (معاونت پژوهشي)، اسدالله طوسي (مدير گروه تربيت و مشاوره) و حميد كريمي (مدير پروژه‎ها) و ساير مديران و كارمندان مركز كه در آماده‎سازي اين اثر، تلاش مخلصانه نموده‎اند؛ به ويژه از حضرت حجت‎الاسلام والمسلمين حسيني بوشهري، مدير مركز مديريت حوزه و مدير مركز مطالعات و پژوهش‎هاي فرهنگي حوزه علميه، تقدير و تشكر نمايم.

عبدالحسين خسروپناه جانشين مركز مطالعات وپژوهش‌هاي فرهنگي

حوزه‌ي علميه

عيد سعيد فطر 1423

[1] . سوره‎ي نور (24)، آيه‎ي 30.

[2] . سوره‎ي احزاب (33)، آيه‎ي 59.