حماسه حسینی جلد 2

نيست كه در واقع و نفس الامر يعني در متن اسلام امر به معروف و نهي از منكر ، ارزشي داشت و حسين بن علي آمد و ارزش اين اصل را در متن اسلام عوض كرد . اين ، كار حسين بن علي نيست ، كار پيغمبر خدا هم نيست ، كار خداست . خدا كه خود اين اصول را بر بنده اش ، براي بندگانش فرستاده است ، براي هر اصلي يك درجه ، يك مرتبه و ارزشي قرار داده است . حتي پيغمبر قادر نيست تصرفي در اينگونه مسائل بكند و در متن واقع اسلامي تاثير بگذارد.

مقصودم اين است كه نهضت حسيني اصل امر به معروف و نهي از منكر را از نظر استنباط و اجتهاد و علماء اسلامي و به طور كلي مسلمين بالا برد . اصطلاحي طلاب علوم دينيه دارند ، مي گويند : مقام ثبوت و مقام اثبات.

مقام ثبوت ، يعني مقام واقع . در مقام واقع و نفس الامر ، هر چيزي در يك حد و درجه اي است . به قول فلاسفه جديد ، شي في نفسه و شي براي ما . مقام ثبوت ، مقام شي ء في نفسه است و مقام اثبات ، مقام شي ء براي ماست .

توضيح مطلب اينست : فرض كنيد يك عده پزشك قلب در يك شهر وجود دارند . در مقام واقع و نفس الامر ممكن است همه اينها در يك درجه باشند و ممكن است آقاي " الف " درجه اش در حد اعلا باشد ،يعني بهترين و متخصص ترين و عالمترين طبيب قلب باشد ، آقاي " ب " درجه دوم ، آقاي " ج " درجه سوم و آقاي " د " درجه چهارم باشد . اما مردم چگونه مي شناسند ؟ آنها در نزد مردم چه ارزش و اعتباري دارند ؟ آيا ارزش و اعتباري كه اجتماع براي آنها قائل است ، با ارزش و اعتباري كه در واقع و نفس الامر دارند ، يكي است ؟ آقاي " الف " كه پزشك درجه اول قلب است ، جامعه هم او را به عنوان پزشك درجه اول مي شناسد ؟ آقاي " ب " كه پزشك درجه دوم اين شهر است ، جامعه هم او را پزشك درجه دوم مي شناسد ؟ گاهي همينطور است . ولي ممكن است عكس مطلب باشد، يعني اجتماع در اثر عواملي ، تبليغاتي ، اشتباهاتي ، جرياناتي ، در مقام اثبات و در مقام شي ء براي ما ، درست بر خلاف واقع قضاوت كند . پزشك درجه چهارم را اول بداند ، سوم را درجه دوم و دوم را درجه سوم بداند و آن را كه در واقع درجه اول است ،درجه چهارم به شمار آورد . پس در اينجا مقام اثبات با مقام ثبوت فرق مي كند . شي ء براي ما با شي ء في نفسه فرق مي كند . پس اينكه مي گويم حسين بن علي ارزش امر به معروف و نهي از منكر را بالا برد، مقصودم اينست كه در جهان اسلام بالا برد نه در اسلام . در متن اسلام ، در مقام ثبوت ، در مقام شي ء في نفسه ، در اختيار حسين بن علي ( ع ) يا پيغمبر ( ص ) يا علي بن ابي طالب ( ع ) نيست كه ارزش اصلي را بالا يا پائين ببرند .

خداست كه براي هر اصلي از اصول اسلام ارزش معيني قائل شده است . ولي از نظر جامعه اسلامي ، آيا جامعه اسلامي ارزشهاي اسلامي را در آن حدي كه وجود دارد و هست ، در آن حدي كه در مقام ثبوت و در مقام شي ء في نفسه هست ، مي شناسد ؟ ممكن است جامعه آنطور نشناسد و گاهي درست اول را داشته باشد . علي عليه السلام فرمود : من چنين پيش بيني مي كنم كه اسلام در ميان مردم به حالت پوستيني در آيد كه آن را وارونه پوشيده اند : و لبس الاسلام لبس الفرو مقلوبا ( 1 ) همانطور كه پوستيني را وارونه مي پوشند ، مردم ، اسلام را وارونه تلقي كنند ، رو را به جاي پشت و پشت را به جاي رو بگيرند . در اين صورت نه تنها چنين پوستيني گرمي ندارد ، بلكه چيز مضحك و موحشي هم از آب در مي آيد . ارزشهاي اسلامي اگر معكوس شود ، ارزش درجه اول ، درجه آخر شمرده شود و درجه آخر ، درجه اول ( 2 ) ، معنايش همان اسلامي است كه وارونه شده ، پوستيني است كه آن را وارونه پوشيده اند . از نظر مسلمين ارزش امر به معروف و نهي از منكر متفاوت است .

اين مسئله را از نظر علماي اسلامي توضيح مي دهم . البته علماي اسلامي تحت اين عنوان يعني ارزش امر به معروف و نهي از منكر چقدر است ، بحث نكرده اند ، ولي مسئله اي را بحث كرده اند ك ه از آن مي توان به ارزش امر به معروف و نهي از منكر در نظر علما پي برد . اصلي در اسلام است ، و حديث نبوي است كه بر طبق آن همه علماي اسلام نظر مي دهند و آن اينكه

1 - نهج البلاغه ، خطبه . 107

2 - فرض كنيد ارزش ناخن گرفتن كه در روز جمعه مستحب است ، آنقدر بالا بيايد كه جاي امر به معروف و نهي از منكر را بگيرد .