اين سوره مباركه بيست و نهمين سوره از سورهاى قرآن شريف است كه پيش از آغاز ترجمه و تفسير آن به نكاتى از شناسامه اش اشاره مى رود:
1 - چرا سوره عنكبوت؟
نام اين سوره مباركه از چهل و يكمين آيه آن برگرفته شده است، چرا كه در آيه مورد اشاره در قالب مثال جالب و درس آموزى ناتوانى و زبونى خدايان دروغين و خدايگانهاى ساختگى، و نادانى و دنباله روى و سرگشتگى پرستشگران آنها به تابلو رفته است تا هوشمندان و انديشوران به تباهى هاى شرك و بت پرستى بهتر و بيشتر پى برند وبه اثرات سازنده ايمان به خداى يكتا و توانا دل بندند و خود را از انواع ذلت ها و اسارت ها آزاد سازند: مثل الّذين اتخذوا من اللّه كمثل العنكبوت...(183)و به همين تناسب هم نام اين سوره را، سوره عنكبوت خوانده اند.
2 - فرودگاه آن
در مورد فرود و فرودگاه اين سوره ديدگاه ها متفاوت است:1 - به باور گروهى از جمله «عطا»، همه آيات شصت و نه گانه اين سوره در مكّه و در كنار كهن ترين معبد توحيد بر قلب مصفّاى پيامبر فرود آمده است.2 - امّا به باور پاره اى از جمله «قتاده» همه آيات اين سوره در مدينه فرود آمده است.3 - و از ديدگاه برخى از جمله «حسن» و در روايتى از «ابن عباس»، جز ده آيه از آيات آغازين اين سوره - كه در مدينه فرود آمده - ديگر آيات آن در مكّه نازل شده است.يادآورى مى گردد كه «ابن عباس» اين ديدگاه را از «ابن سلام» نيز روايت كرده است.
3 - شمار آيات و واژه هاى آن
شمار آيات اين سوره از ديدگاه همه مفسّران و دانشوران شصت و نه آيه است كه قاريان كوفه «الم» را يك آيه، و قاريان حجاز «تقطعون السّبيل» را يك آيه، و قاريان بصره و شام «مخلصين له الدين» را يك آيه دانسته اند. گفتنى است كه اين سوره از980 واژه و4195 حرف تشكيل شده است.
4 - پاداش تلاوت آن
1 - در فضيلت اين سوره مباركه و پاداش تلاوت آگاهانه و خالصانه و حق طلبانه آن، از پيامبر گرامى آورده اند كه فرمود:من قرأ سورة العنكبوت كان له من الاجر عشر حسنات بعدد كل المؤمنين و المنافقين.(184)هر كس سوره عنكبوت را تلاوت كند، به شمار همه ايمان آوردگان و توحيدگرايان و به شمار نفاقگرايان ده پاداش براى او خواهد بود.2 - و نيز از حضرت صادق آورده اند كه فرمود:من قرأ سورة العنكبوت و الرّوم فى شهر رمضان ليلة ثلاث و عشرين فهو و اللّه يا ابا محمد من اهل الجنّة، لا أستثنى فيه ابدا، و لا أخاف ان يكتب اللّه علىّ فى يمنى اثما، و انّ لهاتين السورتين من اللّه مكانا.(185)هر كس سوره عنكبوت و روم را در شب بيست و سوّم ماه رمضان تلاوت نمايد، به خداى سوگند كه از بهشتيان خواهد بود، و من كسى را از اين نويد و بشارت استثنا نمى كنم، و نمى ترسم كه خدا در اين سوگند و نويددهى، گناهى بر من بنويسد، و راستى كه اين دو سوره در پيشگاه خدا بسيار ارجمند مى باشد.
5 - دورنمايى از محتواى اين سوره
اين سوره با حروف مقطّعه آغاز مى گردد و از پى آن با هشدارى سخت به انسان ها در مورد آزمون و امتحان آنان - كه يكى از سنت هاى دير پا و جهان شمول خداست - ادامه مى يابد، و آن گاه از مفاهيم بلند و انسان سازى، چون: شناخت آفريدگار جهان و شناخت جهان پس از مرگ پيام دارد.پس از آن به بعثت هاى توحيدى و پرتوى از سرگذشت درس آموز و الهام بخش آنان براى ايجاد تحوّل مطلوب و سازنده در دل ها و زدودن آثار ويرانگر شرك و بيداد و اوهام و خرافات و دنباله روى و بردگى مى پردازد، و دو منطق بالنده و سازنده وحى و رسالت و بهانه جويى هاى سست و بى خردانه بيدادگران و خودكامگان را ترسيم مى كند و از سرنوشت سياه و فرجام رسواى آنان گزارش مى دهد، و در انبوهى از آيات ديگر زنجيره اى از نشانه هاى قدرت بى كران پديدآورنده هستى را در چشم انداز پژوهشگران قرار مى دهد...در شمارى از آيات و در قالب مثال جالب و زيبايى، پوچى و سستى و بى پايگى تكيه بر خدايان دروغين و خدايگان هاى ساختگى و نگونسارى پرستشگران آنان را به نمايش مى نهد، و در لابلاى اين مفاهيم و معارف و موضوعات گوناگون پندها و اندرزهاى درس آموز و انسان ساز بسيارى مى دهد كه خواهد آمد.اگر بخواهيم دور نمايى از مفاهيم ارجدار اين سوره را در يك نگاه بنگريم؛ با اين معارف و موضوعات متنوع روبرو مى گرديم؛ با مفاهيم بلندى نظير:اصل آزمون در زندگى انسان ها،راز موفقيت در زندگى. مرز فرمانبردارى از پدر و مادر،جداسازى مردم توحيدگرا از نفاقگرايان،پرتوى از سرگذشت نوح، پرتوى از سرگذشت الهام بخش ابراهيم،كسانى كه از رحمت خدا نوميد مى گردند...هجرت به سوى خدا، بايد از فرجام كار ظالمان عبرت گرفت،كيفر بيدادگران قرون و اعصار،واقعيتى بزرگ در قالب مثالى زيبا...
لطفا منتظر باشید ...
