نتيجه - معرفت چیست؟ نسخه متنی

ز.خود متناقض بودن تعريف شناخت
پيش از اين گذشت كه سقراط ـ به روايت افلاطون در كتاب منون ـ معرفت را ثابت، و پندار و باور را ناثابت مى داند. از اين رو، معرفت و باور در دو ويژگى ثبات و عدم ثبات نقيض يكديگرند. معرفت شناسان كه باور را يكى از اركان تعريف معرفت به شمار آورده اند، نقيضى را در تعريف نقيض قرار داده اند. اين در حالى است كه به عقيده منطق دانان اگر يكى از اجزاى تعريف با معرَّف، تباين كلى داشته باشد، تعريف باطل است.

خ. روشن بودن معناى «شناخت» و مبهم بودن مفهوم «باور صادق موجّه»
رمز و راز ذكر تعريف اشيا اين است كه معرَّف، به وسيله مفهوم معرِّف از خفا درآمده و ابهامش برطرف گردد. از اين رو، يكى از شرايط تعريف اين است كه مفهوم معرِّف بايدنزدعقل،روشن ترازمعرَّف باشد.

در حالى كه مفهوم علم و شناخت كه همه آن را نزد خود مى يابند واضح تر از مفهوم «باور صادق موجّه» است. به همين دليل است كه معرفت شناسان در هر يك از واژه هاى باور، صدق و توجيه، اختلاف نظر دارند. ولى مفهوم علم در مقابل مفهوم جهل كاملاً روشن و واضح است. بنابراين، نمى توان «باور صادق موجّه» را كه در روشنى و وضوح به پاى مفهوم علم و معرفت نمى رسد معرِّف آن قرار داد.

نتيجه

شناخت با همه اهميتش داراى تعريف صحيحى در فلسفه غرب نيست. تعريف رايج معرفت در ميان معرفت شناسان، باور صادق موجّه است. اين تعريف داراى اشكالات متعدد مى باشد. از جمله اين كه لازمه آن، خروج بخش عمده اى از معارف بشرى از دايره معرفت است. مثل علم حضورى، تصديقات ظنى و يا كاذب، تصورات، بديهيات اوليه و حدسيات. همچنين تعريف مذكورعلاوه بر اين كه خود متناقض است، خفىّ تر از معرَّف، نيز مى باشد. بنابراين، بهتر است كه مراد از معرفت، علم در برابر جهل باشد نه باور در برابر ظن و يا شك، تا بتواند همه انواع معارف بشرى را شامل شود. n