عقيل از ديدگاه رجال شناسان اهل سنت
قبل از بررسيمطالب سه گانه كه پيشتر اشاره شد، لازم است در اينجا به عنوان استدراك و
تكميل بحثِ «حديث پيامبر از زبان عقيل»، كه در مقاله گذشته آورديم، نگاهي
داشته باشيم به نظريه رجال شناسان اهل سنت.در اين بحثِ «شخصيت عقيل از ديدگاه
رجال شناسان اهل سنت» اين مطلب مطرح است كه تخصّص آنها علمِ رجال و كارشان
معرفي ناقلان حديث از لحاظ موقعيت معنوي و مورد اعتماد بودن آنها و يا عكس آن
است. اينان عقيل را نه از نظر كثرت و قلّتِ حديث ونه از زاويه تاريخ و صحابي
بودن، بلكه از اين جهت از وي ياد كردهاند كه او از رجال حديث و ناقلان
اثر و سنت رسول خدا ـ ص ـ است. از جمله رجال شناسان و منابعي كه در اختيار
داريم عبارتند از:1ـ سرسلسله رجال شناسان اهل سنت، ابوحاتم رازي (متوفاي 327 هـ
.ق.) است كه عقيل را جزء ناقلين حديث معرفي كرده و كساني را كه از وي اخذ
حديث نمودهاند، چهار نفر ميشمارد و چنين
ميگويد:«عقيل جزء
صحابه رسول خدا است و ناقلان حديث پيامبر از وي عبارتند از: موسي بن طلحه،
عطاء بن ابي رياح، حسن (بصري) و مالك بن ابي عامر»1
2ـ و از كساني
كه عقيل را با اين سمت معرفي نموده است، ابن حجر عسقلاني است در «تهذيب
التهذيب»، ولي او تعداد ناقلان حديث از عقيل را هفت نفر ذكر نموده،
مينويسد:«نقل كنندگان حديث از
وي عبارتند از فرزندش محمد، نوادهاش عبدالله بن محمد و علاوه بر اينها
عطاء، ابوصالح سمّان، موسي بن طلحه، حسن بصري و مالك بن ابي عامر
اصبحي».2
ابن حجر در كتاب
ديگرش «تقريب التهذيب» نيز از عقيل به عنوان يكي از رجال حديث ياد نموده
است.3
3
ـ حافظ شمسالدين ذهبي، ناقلان حديث از عقيل را همانند ابن حجر، به
استثناي مالك بن ابي عامر، ميشمارد و مينويسد: «روي عنه ابنه محمد و ...»4