قرآن كريم بر اساس شناخت ماهيت انسان، اهداف و ارزشهايي كه براي او ترسيم ميكند، در تبيين كجروي عوامل متعدد روانشناختي، اجتماعي، حتي فيزيكي و متافيزيكي را دخيل ميداند. با وجود تأكيد محوري قرآن بر شخصيت و ويژگيهاي رواني آدمي از قبيل عقل، غضب، شهوت و همچنين نقش شيطان در اين زمينه، سبب نشده است كه توجه قرآن به نقش عوامل اجتماعي كم شود. در اين نوشتار به بعضي از متغيرهاي اجتماعي كه در كجروي انسان نقش دارند، با توجه به الهام از آيات قرآن كريم اشاره شده است. از قبيل: همنشيني با افراد و گروه منحرف؛ نقش گروه مرجع و نخبگان جامعه؛ نقش نابساماني اجتماعي و وضعيت آنومي؛ تأثير كاهش نظارت و كنترل اجتماعي؛ نقش تعارض فرهنگي و ساختار اجتماعي آسيب ساز جامعه.
واژگان كليدي:
آيات قرآن، انحراف اجتماعي، عوامل اجتماعي، همنشيني با منحرفين، گروه مرجع، آنومي، كنترل اجتماعي، تعارض فرهنگي، ساختار اجتماعي.بررسي زمينهها و عوامل وقوع انحرافات اجتماعي از مسائل مهمي است كه جامعهشناسان و ديگر انديشمندان مسائل انساني، اهتمام خاصي به آن نشان دادهاند. تلاش آنـها در حوزههاي مختلف نـظري و ميـداني جهت تبيين كجروي مجموعهاي از نظريههاي مختلف را شكل داده است كه هر يك به نوبه خود متأثر از زمينههاي محيطي، فرهنگي و حتي ايدئولوژيكي بودهاند. اين قبيل كندوكاوها، بيانگر علاقه فطري جامعه انساني براي رسيدن به يك زندگي بهنجار، سالم و به دور از كجرويها است.قرآن كريم كه عهدهدار هدايت انسان و راهنمايي او براي رسيدن به ارزشها و فضيلتها است، از يك سو ضد ارزشها و ناهنجاريها را بيان فرموده و از سوي ديگر زمينهها و عوامل آن را تشريح نموده است. تحليل و بررسي رويكرد قرآن در تبيين كجروي توانايي محقق را در شناسايي واقعبينانه عوامل آن قرين موفقيت و كاميابي قرار داده و همچون چراغي راهگشاي تحقيقات ميداني است.