يكى از صفات بارز امام على عليهالسلام، روحيه صلابت و مقاومت و سازش ناپذيرى با دشمنان دين و امت اسلامى بوده كه نمونههاى بسيار فراوان از پايمردى و استقامت او در تاريخ اسلام ثبت گرديده است و از آن ميان در دوران خلافت، هرگز با خواستهاى نامشروع سه گروه موافقت نكرده و حفظ مصالح امت اسلامى را بر همه چيز مقدم داشت. تا آخر در برابر سه پديده شوم، ناكثين، قاسطين و مارقين، مقاومت نمود، پس على عليهالسلام با انحرافات گوناگون مقابله كرده و در برابر خواستهاى باطل و نامشروع هيچ كسى تسليم نگرديد. اين روحيه ارزشمند و الهى حضرت امير عليهالسلام، در سيره علمى و عملى امام خمينى جلوههاى بسيار روشن و انكارناپذير داشته است، زيرا او در تمام عمر با بركتخود هرگز با دشمنان اسلام و امت اسلامى، و قاسطين، مارقين و ناكثين زمان خود سازش نكرده و مصلحت اسلام را بر همه چيز مقدم داشت، و در اين زمينه مىگويد: «پيشواى بزرگ ما حضرت امير عليهالسلام، سكوت را در مقابل ستمكاران جايز نمىدانست و عمر خود را در پيكار با ستمگران كه خود را مسلمان معرفى مىكردند به سر بردند. » (19) بدين لحاظ در برابر مرفهين بىدرد و طاغوت زمان و ياغيان عصر خود چون على مىانديشيد و همانند او با شدت عمل مىكرد و هرگز از موضع اسلامى خود عقبنشينى نمىنمود، زيرا او نه تنها يك عالم دينى بلكه يك مصلح دينى، سياسى و اجتماعى بود و اين كلام امير مؤمنان سرلوحه كار او در همه موارد اصلاحگريهاى دينى، سياسى و اجتماعى او بود كه فرمود: «انما يقيم امرالله، من لا يصانع، و لا يضارع و لا يتبع المطامع» (20) اين كلام حضرت بسيار زيبا و براى هميشه زنده است كه فرمود: موقعى مىرسد كه دستورات الهى در ابعاد مختلف در يك جامعه زمين مىخورد و محجور مىگردد، تنها كسى مىتواند آن را احياء نموده و از محجوريت رها كرده و در متن زندگى مردم باز گرداند كه در زندان اين سه صفت ناپسند اسير نباشد: يكى اين كه گرفتار مصانعه نباشد يعنى روحيه سازش كارى و ملاحظه كارى و ظاهرسازى نداشته و اهل معاملهگرى سياسى نبوده و واقعبين باشد. ديگر اين كه كسى كه مىخواهد اصلاحاتى را در جامعهاى پديد آورد بايد خودش مشابه و همرنگ و گرفتار صفات ناپسند همان مردم نباشد. و نقاط ضعف را كه باعثبيمارى اجتماعى آن ملت گرديده، دچار آن نگرديده باشد. سوم آنكه اسير طمع نباشد. زيرا كسى مىتواند مردم را آزاد و اصلاح كند كه خود آزادانديش بوده و از اسارت همه آرزوهاى زودگذر دنيا و هواهاى نفسانى از جمله طمع آزاد باشد.