* اهتمام به عمران و تطهير - مسؤولیت همسایگان مساجد نسخه متنی

* اهتمام به عمران و تطهير

همسايگان مسجد بايد ضمن اهتمام ورزيدن به عمران و آباداني مسجد در فعاليت‏هاي خود انگيزه‏اي پاك و الهي داشته و تلاش خود را براي احياي خانه توحيد خالص كنند و در پي شهرت‏هاي فناپذير و انگيزه‏هاي به تحليل رونده نروند. همسايگان بايد در اخلاق، رفتار و برخوردهاي اجتماعي نيز حرمت مسجد را مراعات كنند و آن را پايگاه تربيت ديني و پرورش حالات فطري و روحي تلقي بنمايند. كوتاهي در حفظ و استحكام مسجد و تسامح در امور اين مكان ارجمند، توسط همسايگان، زمينه‏هاي تخريب آن را پديد آورده و خداي ناكرده اين افراد مشمول سخني از قرآن مي‏شوند كه مي‏فرمايد: «وكيست ستمكارتر از آن كه مردم را از ذكر نام خدا در مساجد منع كند و در خرابي آن بكوشد، چنين گروهي نبايد در مساجد مسلمين حضور يابند جز آن كه بر خود (به خاطر اعمال سوء) خائف باشند، ذلّت در دنيا نصيبشان مي‏شود و در آخرت عذابي بسيار سخت دارند».10

از حضرت علي(ع) نقل شده كه آن امام فرموده‏اند: «مسجد در مورد خرابي خود به پيشگاه خداوند متعال گله مي‏كند و از آبادكنندگانش وقتي از آن دور شوند و سپس به سويش آيند شادمان مي‏گردد، همان گونه كه يكي از شماها وقتي مدتي از فردي دور بوده‏ايد و حال به طرف شماآيد خوشحال مي‏شويد».11

بيهقي سبزواري مي‏گويد از قول بزرگي نقل شده كه ثواب تطهير مسجد بسيار است و فضيلت آن بي‏شمار بوده و آيه «...ان طَهِّرا بيتي للطّائفين والعاكفين و الركع السجود»12 بر اين معنا دلالت دارد. رسول خدا(ص) فرمود كسي كه مسجدي را جاروب كند، چون فردي است كه با پيامبرخدا(ص) در چهارصد غزوه شركت كرده و چهارصد حج انجام داده و چهارصد بنده، آزاد نموده و چهارصد روز، روزه گرفته‏اند. در پايان اين روايت، بيهقي مي‏افزايد: چون ثواب تطهير مسجد چنين باشد، اجر تعمير آن نيز اين گونه است.13 بنابراين همسايگان مسجد نبايد خودشان را از چنين پاداش‏هاي معنوي محروم كنند و نسبت به پاكيزه نگه‏داشتن خانه خدا و آباداني مراكز عبادي و مصلاّي مؤمنين دقت و اهتمام ويژه داشته باشند و اين گونه نباشد كه در نظافت و عمران خانه‏هاي خود مُصرّ گردند، ولي از تعمير و تطهير مساجد غافل گردند.

ابوذر غفاري روايت كرده كه رسول اكرم(ص) فرمود: «كسي كه مسجدي را جاروب نموده و يا آن را خوشبو گرداند، در روز قيامت، نامه عملش را به دست راست وي

دهند و از قبر در حالي خارج مي‏شود كه به بوي معطر مشك غليظ آغشته مي‏باشد» و در حديث ديگري آمده: «جاروب نمودن و دوركردن گرد و غبار از مسجد موجب مي‏شود خداوند، انسان را از گناهانش پاك گرداند».14

* هويت معنوي

افرادي كه در همسايگي مسجد اسكان دارند و ساكنان محلاتي كه هويّت فرهنگي خود را مديون اين گونه اماكن مقدّس مي‏دانند، بايد در اخلاق و رفتار خويش احتياط افزون‏تري به خرج داده و از ارتكاب اعمالي كه حرمت مسجد را تنزّل مي‏دهد اجتناب كنند. در مناطق سنتي و شهرهاي تاريخي ايران، خصوصا نقاط مركزي و كويري، مسجد جامع در وحدت و انسجام بخشيدن به محلاّت، نقش ويژه و تعيين

كننده‏اي دارد و نام آن محلات با عنوان مسجد گره خورده و حتي در مسائل ارتباطي، پيوند عاطفي و همزيستي و معاشرت مردم مسجد تأثير بارز خود را نشان داده است، همسايگان مسجد از سر صدق و اخلاص و با نيّتي خوش و انگيزه‏هايي عالي از نان و آب خويش مايه گذاشته و بر شكوه معماري و عزّت و عظمت مسجد افزوده‏اند و بر خويشتن روا نداشته‏اند كه ساختمان‏هاي خود را مجلل‏تر از مسجد يا مرتفع‏تر از آن قرار دهند. براي آنان از گذشته‏هاي دور، خانه جايي براي زيستن و رستن از تنهايي است، ولي مسجد مكان خلوت كردن با خدا و درد دل نمودن با پرواپيشگان و ابراز علاقه به انبيا و اولياست. به همين دليل اين اماكن مقدس در تسكين روحي و آرامش رواني افراد دخالت دارد و حتي افراد را به اين باور مي‏رساند كه بركت زندگي، افزايش رزق و روزي و رهايي از بلاهاي ارضي و سماوي در گرو توجه به اين مكان‏ها و اهتمام در عمران آنهاست، قرن‏هاست كه مساجد به محلات مسكوني طراوت و صفا بخشيده و چون رگ حياتي و قلب تپنده شهر، نقش تعيين كننده‏اي را عهده‏دار بوده و در كنترل رفتار انسان‏ها با هم و جلوگيري از خلاف‏ها و گسترش نيكي‏ها مؤثر بوده و مي‏باشند. اصولاً ساختمان مسجد در بين افراد محل، آن چنان حال و هواي معنوي ايجاد مي‏كند كه هر كسي تصوّر مي‏نمايد صفاي روحاني مسجد چون چشمه‏اي جوشان در كوي و برزن‏هاي محل جاري است و زندگي فردي و اجتماعي آنان با مسجد گره خورده است.