از اين شماره, بخش تازه هاى فقه و حقوق, اصول و رجال را گشوده ايم و بنا داريم به اندازه توان, به شناساندن تمام آثار تازه نشر يافته فقهى و حقوقى و آثار پيوسته و وابسته به فقه, مانند اصول و رجال بپردازيم.در اين شماره, هفتاد اثر كه به تازگى نشر يافته اند, مى شناسانيم به اميد آن كه ناشران محترم, با ارسال كتابهاى فقهى يا حقوقى خود, ما را در اين مهم يارى كنند.
فقه
اجوبة الاستفتاءاتلسماحة ولى امر المسلمين آية اللّه العظمى السيد على الحسينى الخامنئى(1) لبنان, دارالحق, 1416.در سالهاى اخير, استفتاءات بسيار از محضر رهبر معظم انقلاب شده كه معظم له به آنها پاسخ داده و بخش استفتاءات دفتر مقام معظم رهبرى, پرسشها و پاسخها را به عربى ترجمه و دسته بندى كرده و پس از ديدن حضرت ايشان, چاپ و نشر شده است.در جلد اول, پرسشها و پاسخهاى مربوط به عبادات گرد آمده است.استفتاآت كى جوابات(1)مقام معظم رهبرى, سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامى, 1417 ق.اين اثر, ترجمه (اجوبة الاستفتاءات) به زبان اردوست.احكام پزشكان و مشاغل مربوط به پزشكىهادى حجت, محمد هادى طلعتى, بخش معارف اسلامى انجمن علمى ـ فرهنگى كتابخانه ملى كرمان, قم, مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى, چاپ دوم, 1376.هدف اصلى اين مجموعه, روشن گرى پاره اى از احكام وابسته و به مسائل و امور پزشكى است. از آن جا كه اين مسائل, به گونه پراكنده در منابع گوناگون يافت مى شود, اين نياز وجود داشت تا همه آن يا دست كم, بخش مهمى از آن, جداگانه در مجموعه اى گرد بيايد و به شكل خوش آيند در دسترس قرار گيرد.فتاواى طرح شده در اين مجموعه, براساس ديدگاههاى فقهى آيات عظام: امام خمينى, گلپايگانى و اراكى سامان يافته و متن اصلى براساس فتواهاى حضرت امام خمينى است كه در صورت اختلاف نظر با مراجع ديگر, در بيش تر موارد, فتواهاى آنان نيز ياد شده است.متن كامل نزديك 180 استفتاء از مراجع ياد شده نيز كه به گونه اى با مسائل پزشكى در پيوند بوده اند, در پايان كتاب گرد آمده است.
بحثهايى از فقه تطبيقى
مهدى پيشوايى و حسين گودرزى, حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت, چاپ دوم, 1375.اين كتاب, گونه اى فقه تطبيقى به شمار مى رود و در آن ريشه هاى فقهى ديدگاه هاى فقهاى تشيع و تسنّن در زمينه شمارى از مسائل مورد نياز در سفر حج, روشن و شرح داده شده است.بخشى از مسائل فقهى مطرح شده, اگر چه در سفر حج, مورد نيازند, ليكن ويژه در حج نيستند, مانند عنوانهاى زير:آيا خواب از بين برنده وضوست؟ اذان و اقامه, سجده بر پشت نمازگزار, عبور از برابر نمازگزار, آمين, قنوت, سلام آخر نماز.بيمه و تأمين اجتماعى از ديدگاه اسلاممحمد حسين ابراهيمى, تهران, انتشارات كوير, سازمان تأمين اجتماعى, چاپ اول, 1375.مخاطبان اين كتاب, بيش تر دو گروه هستند:نخست, برخى از علما و فقهاى حوزه هاى علميه كه علاقه مندند از صنعت بيمه و تأمين اجتماعى از نظر تاريخى, اجتماعى و حقوقى, آگاهى يابند.دوم, دانشگاهيان و حقوقدانان كه علاقه دارند بيمه را از ديدگاه حقوق اسلامى و ديدگاههاى فقها مورد مطالعه قرار دهند.در ابتدا, كلياتى درباره ظهور و گسترش بيمه و تأمين اجتماعى در جهان و ايران آورده شده و سپس ديدگاه هاى انديشه وران جهان اسلام, در مورد اين دو مقوله نقد و بررسى گرديده است.كتاب, در دوازده فصل سامان يافته است:تاريخچه و انواع بيمه, بيمه در فقه اسلامى, آيا عقد بيمه عقدى مستقل است, مبناى تنظيم كتابهاى فقهى, شيوه تنظيم كتابهاى فقهى موجود, استقلال عقد بيمه, دلايل صحت بيمه, آيا روايتى در تأييد بيمه وجود دارد, آيا بيمه موضوع مستحدثه است, ايرادهاى وارده بر بيمه, تأمين اجتماعى, ابعاد شرعى برخى مسائل تأمين اجتماعى.
بلوغ دختران
به كوشش مهدى مهريزى, قم, مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى, چاپ اول, 1376.در اين اثر, هيجده رساله فقهى در باب بلوغ دختران و يا دختران و پسران, گردآورى شده كه عنوان و نام نويسندگان آنها به اين شرح است:رسالة فى البلوغ وحدّه, عبدالعالى بن على كركى.بلوغ, عباسعلى محمودى.سن بلوغ براى ازدواج, عباس منتهايى.تحقيقى درباره سنّ بلوغ, سيد محمد حسن مرعشى.سن تكليف, قاسم كريمى.بلوغ دختران, مهدى مهريزى.متى تصوم الجارية؟, محمد هادى معرفت.رساله بلوغ, سيد محمد جوادى غروى اصفهانى.سن بلوغ براى دختران, سيد محمد موسوى بجنوردى.نظريّه تحوّل شريعت با تحوّل زمان سنّ بلوغ دختران, محمد ابراهيم جنّاتى.بلوغ در نه سالگى قول مشهور, محبوبه عباسقلى زاده (امّى).بلوغ از ديدگاه فقهى و كارشناسى, محمد تقى فاضل ميبدى.بلوغ دختران طبيعى يا فقهى؟, سيد محسن سعيد زاده.رسالة فى البلوغ, حسين يزدى اصفهانى.بلوغ الذكر و الانثى, سيد محمّد حسينى كاشانى.پژوهشى در بلوغ دختران, محمد على گرامى.سنّ بلوغ شرعى دختران, زهره صفاتى.سنّ البلوغ فى المرأة, محمد هادى آل رافى.در پايان, بخشى تحت عنوان (مأخذ شناسى بلوغ) به معرفى مأخذ و مصادرى كه به گونه اى در پژوهش بحث بلوغ, كار آيى و راه گشايى دارند, آورده شده است.6 التعليقات الاستدلالية على العروة الوثقى, ج1ابوطالب تجليل, انتشارات رها, چاپ اول, 1375.شيوه نگارش بدين گونه است: عبارتهايى از عروه كه نياز به شرح داشته اند, با شماره مسأله ياد شده, سپس زير عنوان (التعليقة) شرحهاى لازم داده شده و گاه نظرى مخالف با نظر صاحب عروه, با دليل, بيان گرديده است.جلد اول, كتابهاى طهارت, صلاة, صوم, زكات و خمس را در بردارد. مناسب بود متن كامل عروه بالاى صفحه آورده مى شد, تا كتاب بيش تر در خور استفاده باشد و آوردن بخشى كوتاه از يك مسأله گاه سبب مى شود, خواننده از بحث آگاهى كامل نيايد.توضيح المسائل مراجعسيد محمد حسن بنى هاشمى خمينى, قم, دفتر انتشارات اسلامى, چاپ اول, 1376.در عصر حاضر, شمارى از فقيهان, مسؤوليت مهم استنباط احكام را پذيرفته و ديدگاههاى فقهى خويش را ابراز داشته اند; امّا چون رساله ها بسيارند و استفاده از همه آنها, بويژه براى گويندگان مسائل شرعى, دشواريهايى به همراه دارد, آقاى سيد محمد حسن بنى هاشمى, آنها را در يك رساله, سامان داده, تا به دست آوردن ديدگاههاى مجتهدان آسان باشد.
ويژگى هاى توضيح المسائل مراجع:
1. متن اصلى اين توضيح المسائل, رساله حضرت امام خمينى است و در هر مسأله اى كه فتواى يكى از مراجع با فتواى متن, فرق داشته باشد, با حرف ريز تر در بخش پايانى صفحه درج شده است.2. رساله, آراء فقهى دوازده تن از فقيهان را در بردارد:امام خمينى, خويى, گلپايگانى, اراكى, خامنه اى, فاضل لنكرانى, بهجت, تبريزى, صافى گلپايگانى, شبيرى زنجانى, سيستانى و مكارم شيرازى.3. جلد اول, احكام تقليد تا پايان احكام روزه را در بردارد.4. رساله هايى كه مورد استفاده قرار گرفته, برابر با آخرين ديدگاهها و رساله دوازه فقيه ياد شده است و پيش از چاپ, نماينده ويژه هر يك از مراجع تقليد, فتواها را كنترل كرده و در مواردى كه فرقى بين رساله, با رساله هر يك از آيات عظام ديده مى شود, برابر نظر نماينده ويژه آنان بوده است.5 . از ويرايش رساله ها خوددارى شده مگر در بعضى موارد.6. گاه حكم در پاورقى با متن اصلى تفاوت ندارد, ولى براى رعايت امانت, ياد شده است.التقية فى فقه اهل البيت, ج1