مقدمه - درایه و رجال شیعه در فهرستگان نسخه های خطی حدیث و علوم حدیث نسخه متنی

مقدمه

حديث ، بعد از قرآن كريم ، يكى از منابع اصلى انديشه و رفتار مسلمانان است . به همين دليل ، دانشمندان در سده‏هاى گذشته براى به دست آوردن حديث و كتابت آن ، سختى‏هاى زيادى را متحمل مى‏شدند و در نقل آن ، دقت و حساسيت زيادى به خرج مى‏دادند و براى اهليت روايت حديث ، شروطى را قائل مى‏شدند.

با وجود اهتمام زياد عالمان به نقل روايت و حفظ آثار حديثى ، كتاب‏هاى حديثى زيادى در حوادث روزگار از بين رفته و آيندگان از آنها محروم شده‏اند.

بعد از پيروزى انقلاب اسلامى در ايران، توجه ويژه‏اى به احياى آثار حديثى مبذول گرديد، هر چند كه تاكنون حديث، جايگاه واقعى خود را در جامعه علمى ما نيافته است.

بر همين اساس، ضرورت اطلاع رسانى جامع درباره آثار حديثى شيعه براى تدوين تاريخ حديث و بررسى و احياى آثار حديثى احساس مى‏گرديد.

اين نوشتار نظرى دارد بر فهرستگان نسخه‏هاى خطى حديث و علوم حديث شيعه كه در موضوع درايه و رجال شيعه منتشر شده است(25)

بخش اول: فهرستگان

فهرستگان نسخه‏هاى خطى حديث و علوم حديث براى پاسخگويى به اين نياز طراحى شده و هدف عمده از آن چند تحقق چند امر است:

الف) شناسايى نسخه‏هاى خطى موجود از آثار حديثى شيعه اماميه؛

ب) شناسايى آثار مفقود كه نسخه‏هاى آنها تاكنون از ديد محققان به دور مانده است؛

ج) شناسايى آثارى كه تاكنون به چاپ نرسيده‏اند؛

د) شناسايى نسخه‏هاى معتبر و ممتاز از آثارى كه به چاپ رسيده‏اند؛

ه) شناسايى حوزه‏هاى حديثى در عصرها و شهرهاى مختلف با توجه به آثار نوشته‏شده درهر منطقه و دوره و با توجه به اجازات حديثى بر جاى مانده؛

و) شناسايى كاتبان نسخه‏هاى حديثى و علوم حديثى در دوره‏هاى مختلف؛

ز) نماياندن سير تحول علوم حديث با توجه به آثار برجاى مانده.

اين طرح در دو بخش مجزا:

1- كتابخانه‏هاى داخل ايران؛

2- كتابخانه‏هاى خارج از ايران، اجرا مى‏شود. مرحله اول: در مورد كتابخانه‏هاى داخل ايران به اجرا درآمده و در حدود سى و دو هزار برگه فيش مربوط به كتابهاى حديثى، از فهارس نسخ خطى - منتشر شده تا سال 1380ش - استخراج شده است.