سخن عجيب گوستاولوبون‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 1

صفحه 65

بشعارهاى احزاب سياسى شبيه‏تر است، تا بدعاى واقعى.

و ثالثا از خدا و يا بگو پدرش درخواست كند: كه تنها نان امروزش را بدهد، و در مقابل بخشش و مغفرتى كه او نسبت به گنهكاران خود مى‏كند، وى نيز نسبت باو با مغفرت خود تلافى نمايد، و همانطور كه او در مقابل جفاكاران از حق خود اغماض مى‏كند، خدا هم از حق خود نسبت باو اغماض كند، حالا اين نمازگزار مسيحى چه حقى از خودش دارد، كه از خود او باشد، و خدا باو نداده باشد؟ نميدانيم.

و رابعا از پدر بخواهد كه او را امتحان نكند، بلكه از شر شرير نجات دهد، و حال آنكه اين درخواست درخواست امرى است محال، و نشدنى، براى اينكه اينجا دار امتحان و استكمال است، و اصلا نجات از شرير بدون ابتلاء و امتحان معنا ندارد.

سخن عجيب گوستاولوبون‏

از همه اينها بيشتر وقتى تعجب مى‏كنى، كه نوشته قسيس فاضل گوستاولوبون را در كتاب تاريخ تمدن اسلامش ببينى، كه ميگويد اسلام در معارف دينى چيزى بيشتر از ساير اديان نياورده، چون همه اديان بشر را بسوى توحيد، و تزكيه نفس، و تخلق باخلاق فاضله، و نيز به عمل صالح دعوت مى‏كردند، اسلام نيز همين‏ها را گفته، چيزى كه برترى يك دين را بر دين ديگر اثبات مى‏كند باين است كه ببينيم كدام يك از اديان ثمره بيشترى در اجتماعات بشرى داشته، (و لا بد منظورش اين است كه ثمره دين مسيحيت در تعليم و تربيت بيشتر از اسلام است) و از اين نيز عجيب‏تر آنكه بعضى از مسلمان‏نماها نيز اين گفتار وى را نشخوار كرده، و پيرامون آن داد سخن داده است.

بحث روايتى ديگر

چند روايت درباره مراد از" صراط مستقيم"

در كتاب فقيه و در تفسير عياشى از امام صادق (ع) روايت آورده‏اند، كه فرمود:

صراط مستقيم، امير المؤمنين (ع) است. «1»

و در كتاب معانى از امام صادق (ع) روايت آورده، كه فرمود: صراط مستقيم، طريق بسوى معرفت خدا است، و اين دو صراط است، يكى صراط در دنيا، و يكى در آخرت، اما صراط در دنيا عبارتست از امامى كه اطاعتش بر خلق واجب شده، و اما صراط در آخرت، پلى است كه بر روى جهنم زده شده، هر كس در دنيا از صراط دنيا بدرستى رد شود، يعنى امام خود را بشناسد، و او را اطاعت كند، در آخرت نيز از پل آخرت باسانى مى‏گذرد، و كسى كه در دنيا امام خود را

1- معانى الاخبار ص 32 ح 2 و عياشى ج 1 ص 24 ح 25