انقلاب اسلامي و ريزش ها
ابوالحسن بکتاش - مرکز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميهبراي پرداختن به اين موضوع، به دليل كلي بودن ناگزيريم به اختصار و گذرا به يك گونه شناسي در خصوص نيروهائي كه در روند انقلاب به صحنه آمدهاند بپردازيم و به برخي افراد در قالب جريانهائي كه در دو سه دهه انقلاب اثرگذار بودهاند توجه نمائيم. آن چه كه در هر انقلاب و نظام سياسي بايد مورد توجه قرار گيرد و در انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي براي هر فرد دلسوز و انقلابي پوشيده نيست كه نيروي انساني از مقوّماتي است كه همواره بايد به آن اهتمام ورزيد و روند جاذبهها و دافعهها و رويش و ريزشها مورد ارزيابي قرار گيرد هم چنانكه مقام معظم رهبري در اين باره فرمودند: «دل انسان غمگين ميشود و ميشكند به خاطر اين كه چرا كساني كه نان انقلاب را خوردند، نان اسلام را خوردند، نان امام را خوردند، دم از امام زمان زدند، دم از ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ زدند حالا طوري مشي كنند كه اسرائيل و آمريكا و سيا و هر كسي كه در هر گوشه دنيا با اسلام دشمن است، برايشان كف بزنند! اين انسان را غصهدار ميكند ولي به شما عرض كنم نبايد خيال كرد كه اگر چهار نفر آدمي كه سابقه انقلابي دارند، از كاروان انقلاب كنار رفتند، پس انقلاب غريب ماند. همه انقلابها، همه فكرها، همه جريانهاي گوناگون اجتماعي، هم ريزش دارند، هم رويش دارند، ريزش كنار رويش،...»، «جا دارد كه درباره اين ريزشها و رويشها، از ديدگاه جامعهشناختي و روانشناختي و تاريخي، كار كنند و بحث كنند؛ كه بحثهاي بسيار مهمي است...»[1]بنابراين براي پرداختن به اين مهم كه آسيبشناسي انقلاب هم از اين بُعد مورد توجه قرار ميگيرد لازم است به چند مؤلفه كه ميتواند به عنوان عامل اين ريزشها باشد به طور گذرا اشاره نموده و روند جدائي برخي از عناصر و نيروها را در قالب بازشناسي برخي جريانها در گذر دو سه دهه انقلاب مورد توجه قرار داده و مطالعه آن را پي گيريم، اما لازم است قبل از آن به چند نكته توجه نماييم:اول اينكه؛ نيروها و عناصر دخيل، مسئوليتها و مناصبي را كه در پيش روي خود ديده و آن را بر عهده گرفتهاند نبايد از آن تلقي هميشه ماندگار داشته بلكه آن را به مثابه امانت و وظيفه نگاه نمايند همان طوري كه امام خميني - رحمه الله عليه - فرمودند: «جمهوري اسلامي در دست شما و ما و همه ملت ايران امانت است.»[2]و يا فرمودند:
«پيروزي ما مرهون اسلام است، نه مرهون من است و نه مرهون شما و نه مرهون هيچ قوهاي، مرهون اسلام است.»[3]
لذا انسان با اين تلقي و رويه فكري ديگر تعلق خاطري به اين مسئوليتها ندارد و با برداشتن بار مسئوليت با آراميِ خاطر، پذيراي آن ميباشد اما امام راحل با همه اين نصايح، هشدارهايي هم دارند كه لازم است توجه شود، ايشان فرمودند: «مسئولين صاحبان اصلي انقلاب را با بهانههاي بياساس پس نزنند تا به جاي آنان كساني را كه وارثان رژيم گذشته و وابستگان فكري آنان هستند جايگزين كنند... چشمها و گوشها را باز كنيد كه دشمنان، حيله بازان كار كشته هستند و ممكن است از سادهدلي شما استفاده كنند و مراكز حساس را كمكم به دست گيرند و انقلاب را به سوي غرب يا شرق بغلتانند.»[4]نكته دوم اينكه: انقلاب اسلامي با رقم خوردن مراحل اوليه پيروزي تا تثبيت نظام جمهوري اسلامي با توطئهها و فتنههايي كه از جانب نيروهاي مورد حمايت استكبار جهاني فراهم گرديده بود دست به گريبان شده و با يك شرايط خاص و وضعيت اضطراري مواجه گرديد و مقاومت در برابر اين جريانها و بحرانها به طور قهري صفآراييهايي را طلب كرده و منجر به شرايط خاص گرديد و لذا ما در اين برهه زماني شاهد ريزشها و جدايي برخي نيروها هستيم كه در اين باره بحث خواهيم كرد. لكن همانطوري كه اشاره كرديم ضروري است كه به برخي از عوامل ريزش افراد و عناصر توجه داشته و آن را در ضمن مواردي متذكر شويم.