1- بداند از صاحبان قبلى آن ملك نيست ,براى خود او مى شود و بايد خمس آن رابدهد.
2-احتمال دهد, كه مال يكى از آنان است , بايدبه او اطلاع دهد و اگى معلوم شود مال او نيست بايد به مالكين قبلى اطلاع دهد و اگر معلوم شودمال هيچ يك از آنان نيست , مال خود او مى شود و بايد خمس آن را بدهد. 1
مال حلال مخلوط به حرام
اگر اموال انسان با اموال ديگران مخلوط شود ممكن است يكى از اين حالتها را داشته باشد:
1- صاحب آن معلوم
مقدار آن معلوم - (بايد آن مقدار را به صاحبش برگرداند).
مقدار آن نا معلوم -- ( بايد يكديگر را راضى كنند).
1- صاحب آن نامعلوم
مقدار معلوم -- (بايد آن مقدار را به نيّت صاحبش صدقه بدهد و احتياط واجب آن است كه از حاكم شرعهم اجازه بگيرد.
مقدار نامعلوم -- (بايد خمس آن را بپردازد, و بقيه حلال مى شود. 2
مسأله :
اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد كه مقدار حرام بيشتر از خمس بوده , چنانچه مقدارزيادى معلوم باشد, بنابر احتياط واجب مقدارى را كه مى داند از خمس بيشتر بوده , از طرف صاحب آن صدقه بدهد. 3 1 ـ توضيح المسائل، م 1807 و 1809.2 ـ توضيح المسائل، م 1813 تا 1815.3 ـ توضيح المسائل، م 1816.