لطفا منتظر باشید ...
معناى لغوى غدير
غدير از نظر لغوى چند معنى دارد: بركه، آبگير، نهر كوچك، محل تجمع آب كه از سيلابها به وجود مى آيد.
معناى اصطلاحى غدير
'غدير' در اسلام معناى معروفى دارد كه براى دوست و دشمن روشن است. 'غدير' واقعه اى است كه در حجة الوداع روز هيجدهم ذى الحجه در محلى به نام غدير خم در نزديكى جحفه بوقوع پيوست و طى آن پيامبر صلى الله عليه و آله، اميرالمؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام را به جانشينى خود منصوب فرمود.
جغرافياى غدير
منطقه ى غدير خم در مسير سيلابهاى ساليانه واقع شده كه نوعاً بعد از عبور از غدير به جحفه مى رسد و از آنجا به درياى سرخ مى ريزد. اين غدير معمولاً خشك نمى شود و حتى در سالهاى كم آب و خشك از بين نمى رود. چشمه ى آبى در آن نزديكى است كه بر اثر سيلابها در بعضى سالها مسير آن به طرف آبگير تغيير مى كند. نام اين چشمه 'عين الغدير' است.
از كتب موجود و كلمات محققين و بقاياى بناهاى قديمى كه سه قلعه ى مخروبه در اطراف است، استفاده مى شود كه بعد از شهادت حضرت امير عليه السلام فرزندان و شيعيان و اصحاب آن حضرت در مكانهاى مختلف متفرق شدند. از جمله جاهايى كه ساكن شدند اين مكان بود كه نقل و انتقال كردند و تشكيل زندگى دادند و بخصوص با وجود مسجد غدير و آب چشمه و سرسبزى و وجود درختان مختلف، مخصوصاً نخلها اين احتمال در گذشته بسيار قوى است.
در زمان فعلى هم اثرى از نخلها و درختان در آن صحرا موجود است كه احتمالاً در اثر هسته هاى خرمايى است كه مسافرين در مسيل آن وادى انداخته اند و رشد نموده است، ولى به مرور با نبودن آب و آمدن سيل به صورت فعلى تبديل شده است.
محل فعلى غدير خم همان محل قبلى آن است، و در اطراف آن غديرهاى ديگرى هست كه اسمهاى مختلفى دارند و يا بدون اسم است. اين غدير معروف به 'خم' است و گاهى اوقات به اسامى ديگر شناخته شده و گفته مى شود.
اسامى محل غدير
[ المعجم الوسيط. مجمع البحرين: ج 2. المصباح المنير. معجم البلدان. مجله تراثنا: ش 25. فصلنامه ى علوم حديث: ويژه ى غدير. ]غدير در طول زمانها اسامى مختلفى به خود گرفته است:
1. گاهى به عنوان 'جحفه' از آن ياد مى شود، كه غدير خم در آن است.
2. گاهى به عنوان 'خرّار' از آن نام مى برند كه نام مسير سيل از غدير تا جحفه است.
3. گاهى به عنوان 'غُرَبَة' از آن ياد مى شود كه جحفه و غربه هر دو در يك منطقه قرار دارند.
مكان فعلى غدير
[ المعجم الوسيط. مجمع البحرين: ج 2. المصباح المنير. معجم البلدان. مجله تراثنا: ش 25. فصلنامه ى علوم حديث: ويژه ى غدير. ]غدير هم اكنون در مسير مكه تا مدينه قرار دارد و جهات آن چنين است:
1. در سمت شرقىِ آبگير دشت 'خانق' است.
2. در سمت جنوب آبگير صحراى 'وبرية' است، و كنار 'عويرضة' قرار دارد.
3. در سمت غربى و شمال غربى 'خم' آثار سه قلعه است كه خراب شده است.
4. در سمت شمال شرقى بيابان سياه رنگى است كه 'ذويبانة' نام دارد.
5. در سمت غربى، بيابان 'رمحه' است كه درختانى به نام 'سَمُر' تقريباً شبيه به چنار دارد.
6. در سمت شمال دشت وسيعى است كه 'وادى ظهر' نام دارد.
7. فاصله ى غدير نسبت به ميقات جحفه از سمت طلوع آفتاب 11 كيلومتر است.
8. در محل فعلى چشمه اى هست و غدير با مقدارى فاصله از آن قرار دارد.
مسجد غدير
در غدير مسجدى بوده و طبق نقلهاى تاريخى به دستور عمر اين مسجد خراب شده، و در زمان حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام تجديد بنا شده است.
چند نفر از معصومين عليهم السلام به اين مكان تشريف آورده اند و اعمال آن را انجام داده اند و امر به نماز در اين مسجد فرموده اند.
شايان ذكر است كه اين مسجد در دوران عثمانى بر اثر سيل خراب شده ولى بخشى از آن بر جا مانده است، [ تاريخ آثار اسلامى مكه مكرمه و مدينه: ص 199. ] كه ساختمان آن را تعدادى از پادشاهان شيعى هند بازسازى كرده اند. [ تاريخ آثار اسلامى مكه مكرمه و مدينه: ص 199، به نقل از مفتاح الجنات: ج 2 ص 63. ]
در زمان ما، در جاده ى قديم مكه تا مدينه، 17 كيلومتر بعد از دو راهى جحفه به مسجد غدير مى رسيم. اكنون مسجد غدير در خيابان اصلى انتهاى شهر رابغ قرار دارد در حالى كه از جنوب به شمال، يعنى از مكه به مدينه برويم.
در تقاطع يك خيابان فرعى مسجدى است با بناى حدود 600 متر كه با سيمان و بتون ساخته شده و داراى يك گلدسته كوتاه است. حدود 40 سال از تاريخ بناى فعلى آن مى گذرد و اسم بخصوصى روى آن نيست و در آن محل هم آن را به نام مسجد غدير نمى شناسند. درهاى مسجد در اوقات نماز بسته است و اگر زوار بخواهند خادم در را باز مى كند.
