چرا مصحف امام پذيرفته نشد؟<p /> - رنجنامه ای درباره تفسیر قرآن نسخه متنی

چرا مصحف امام پذيرفته نشد؟

به سبب ويژگيهاي اين مصحف، بسياري از دانش‏پژوهان در پي دست‏يابي و خواندن آن بوده‏اند. محمدبن سيرين مي‏گويد: «شنيدم امام، آن مصحف را بر اساس تنزيل (تفسير) نوشته است. اگر برآن مصحف دست مي‏يافتم، دانش در آن بود. به دنبال آن كتاب بودم و به مدينه نامه فرستادم، ولي آن را نيافتم.»(36)

زُهَري درباره اين مصحف مي‏گويد: «اگر يافت مي‏شد، سودمندتر (از هر تفسير) و داراي دانشي بيشتر بود.»(37) ولي چرا اين مصحف ـ به رغم دانشها و سودمندي آن ـ اكنون در دسترس نيست؟! در تاريخ مي‏خوانيم امام علي عليه‏السلام پس از پايان بردن اين مصحف، آن را بر مردم عرضه كرد و همگان را به استفاده از آن فراخواند، ولي پذيرفته نشد. از اين رو، امام آن را ـ براي هميشه ـ نزد خود و ديگر امامان عليهم‏السلام نگهداشت.(38)

علّت عدم پذيرش مصحف از سوي مردم، هماهنگ نبودن آن با خواسته‏هاي نامشروع سياستمداران بود. امام علي عليه‏السلام در اين باره مي‏فرمايد: «هنگامي كه اسامي اهل حق و باطل را ـ در آنچه خداتبيين كرده‏بود.ـ دانستند و اين، مصالحشان را از بين مي‏برد، گفتند: ما به آن نياز نداريم. ما به خاطر آنچه داريم، از آن بي‏نيازيم.»(39)

در اخبار اهل‏بيت عليهم‏السلام آمده است: امام علي عليه‏السلام سوگند خورد جز براي نماز عبا بر دوش نگذارد تازماني كه قرآن را جمع‏آوري كند. از اين رو، از مردم كناره گرفت تا قرآن را گرد آورد. پس از آن، قرآن گردآوري شده را نزد مردم ـ كه در مسجد جمع شده بودند.ـ برد. آنها از خود مي‏پرسيدند: ابوالحسن براي چه آمده است. امام كتاب را به آنان نشان داد و فرمود: رسول اللّه صلي‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «من در ميان شما چيزهايي مي‏گذارم كه اگر به آنها چنگ زنيد، هرگز گمراه نمي‏شويد؛ كتاب خدا و عترت و اهل‏بيتم.» اين كتاب است و من عترت.

آن‏گاه خليفه دوم برخاست و گفت: اگر نزد تو قرآني يافت مي‏شود، پيش ما نيز مانند آن هست؛ بدان نيازي نداريم.

امام عليه‏السلام پس از آن كه حجّت را بر آنها تمام كرد، كتاب را برگرداند.

امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد: «امام كتاب را برداشت و به خانه‏اش برگشت، در حالي كه اين آيه را مي‏خواند:

«... آن را پشت سرافكندند و به بهاي كمي فروختند و چه بدمتاعي مي‏خرند.»(40)

مصحف امام علي عليه‏السلام كجاست؟

از شماري روايات فهميده مي‏شود اين مصحف، پس از امام، به فرزندش امام حسن عليه‏السلام و سپس به ديگر امامان عليهم‏السلام رسيد و اكنون در دست امام زمان عليه‏السلام است.(41) امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد: «هنگامي كه قائم قيام كند، مصحفي را كه علي عليه‏السلام نوشته است، با خود مي‏آورد.»(42)

چنان كه گفتيم، امام علي عليه‏السلام اين مصحف را طبق ترتيب نزول آيات جمع‏آوري و مرتب كرد. از اين رو، در برخي از روايات مي‏خوانيم: قرآني كه امام زمان عليه‏السلام مي‏آورد، با قرآن موجود تفاوت دارد.(43)

امام صادق عليه‏السلام فرمود: «قائم ما كه قيام كند، خيمه‏هايي مي‏زند تا مردم قرآن را آن گونه كه خدا فرستاده است، فراگيرند و در آن روز كاري دشوارتر از اين نيست؛ زيرا قرآن به گونه‏اي جز ترتيب كنوني خواهد بود.»(44)