رديابي اين روايت در ديگر کتابهاي حديث - سنجش و ارزیابی یک حدیث درباره قرآن نسخه متنی

رديابي اين روايت در ديگر کتابهاي حديث

پس از ابن حنبل برخي ديگر از محدّثان بلند پايه اهل سنّت حديث مورد بحث را با اِسناد خود در کتابهايشان آورده اند. نگارنده در اين جا اسناد و زنجيره ناقلان اين حديث را نزدِ يک يک آن محدّثان از نظر خوانندگان مي گذارند و از نقل متن حديث به خاطر اينکه جز اندکي اختلاف در عبارت، اختلاف ديگري ندارد چشم مي پوشد.

1- ابو داوود سجستاني(د.275 ق.):

حديث مورد نظر را با دو اسناد به شرح زير در کتاب خود آورده است:

الف) عمرو بن عون از هشيم از عوف از يزيد فارسي از ابن عباس ....

ب) زياد بن ايوب از مروان بن معاويه از عوف اعرابي از يزيد فارسي از ابن عباس ....[5]

2- ترمذي(د.279ق.) :

محمّد بن بَشّار از يحيي بن سعيد و محمّد بن جعفر و ابن ابي عَدِيّ و سَهْل بن يوسف و‌آنان از عَوْف بن ابي جَميله از يزيد فارسي از ابن عبّاس[6] ..... ترمذي در پي نقل آن افزوده است:« ابن حديث حَسَن[7] است و براي آن جز طريق عوف از يزيد فارسي از ابن عباس طريق ديگري سراغ نداريم».

3- ابن ابي داوود سجستاني(د.316 ق):

با سه اسناد اين حديث را نقل مي کند. بدين شرح:

الف) عبدالله از محمّد بن بشار از يحيي بن سعيد و محمد بن جعفر و ابن ابي عدي و سهل بن يوسف و آنان از عوف بن ابي جميله از يزيد فارسي از ابن عباس....

ب) عبدالله از اسحاق بن منصور کوسج از نضر بن شميل از عوف از يزيد فارسي از ابن عباس ...

ج) عبدالله از زياد بن ايّوب از مروان بن معاويه از عوف اعرابي از يزيد فارسي از ابن عباس ...[8]

4- حاکم نيشابوري (د.405ق):

در دو جا از کتابش با دو اسناد متفاوت اين حديث را نقل مي کند. بدين قرار:

الف) ابو جعفر محمّد بن صالح بن هاني از حسن بن فضل از هوذة بن خليفه از عوف بن ابي جميله از يزيد فارسي از ابن عباس ... او به دنبال اين حديث اظهار مي دارد: «اين حديث که بخاري و مسلم آن را در کتاب خويش نياورده اند، بر طبق شروط آن دو صحيح است».[9]

ب) ابوبکر احمد بن کامل قاضي از محمد بن سعد عوفي از روح بن عباده از عوف بن ابي جميله از يزيد فارسي از ابن عباس.... حاکم در اين جا نيز حديث مزبور را «صحيح الاسناد» قلمداد مي کند.[10]و ذهبي (د. 748ق.) هم با نظر او موافقت مي کند.[11]

5- بيهقي (د.458ق):

هم يکي ديگر از ناقلان اين حديث است. او چنين مي نويسد: ابو محمّد عبدالله بن يوسف اصفهاني از ابوسعيد ابن الاعرابي از سعدان بن نصر از اسحاق ازرق از عوف از يزيد فارسي از ابن عبّاس ما را خبر داد که ....[12]

6- سيوطي

در الدّر المنثور ضمن تفسير سوره توبه آن را نقل کرده و گفته است: ابن ابي شيبه، احمد، ابو داوود، ترمذي، نسايي، ابن ابي داوود، ابن منذر، نحاس، ابن حبّان، ابو الشيخ، حاکم، ابن مردويه و بيهقي آن را در کتابهاي خويش آورده اند.[13]