تفسير آياتي از سوره مائده - امامت علی (ع) در قرآن و روایات نسخه متنی

تفسير آياتي از سوره مائده

1- اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتي و رضيت لكم الاسلام دينا.(2)

امروز دينتان را براي شما به كمال آوردهام و نعمت خويش را بر شما تمام كردم و اسلام را دين شما انتخاب كردم.

كليه راويان احاديث تصديق كردهاند همينكه رسول خدا در روز غدير خم علي بن ابيطالب را به امامت منصوب نمود براي علي نداي ولايت سر داد جبرئيل نازل شد و آيه اليوم اكملت لكم دينكم را براي پيامبر آورد.

آوردهاند كه در روز غدير خم پيامبر پس از آنكه خطبه مفصلي ايراد فرمود، علي را فراخواند و او را يك پله پايينتر از خود نشانيد و براي مردم صحبت كرد و فرمود: اي گروه مسلمانان تاكنون سه نوبت جبرئيل امين از جانب خداوند به من وحي كرده كه تمام انبياء پيش از تو خلفا و جانشينان خود را معرفي كردهاند و چون در اين روز كه ولايت و امامت علي از طرف آفريدگار كائنات بر تمام موجودات عالم عرضه شده است تو نيز بايد ولايت و پيشوايي او را ابلاغ نمايي و اينك اين آيه بر من نازل شده است.

2- يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته، و الله يعصمك من الناس ان الله لايهدي القوم الكافرين (3)

اي پيغمبر، آنچه از پروردگارت بتو نازل شده به خلق برسان، اگر نرساني پيام خدا را نرسانيدهاي خدا ترا از مردم حفظ ميكند كه خدا گروه كافران را هدايت نميكند.

سپس پيشواي سالخورده اسلام با وجود كهولت سن و خستگي سفر، كمربند علي را گرفت و با نيرويي فوقالعاده او را بر فراز سربلند كرد در حالتيكه زانوهاي علي محاذي با سينه پيامبر قرار گرفت و سپيدي زير بغل او نمايان شد،آنگاه منشور آسماني خلافت را فرا خواند: من كنت مولاه فهذا علي مولاه اللهم و ال من والاه و عاد من عاداه وانصر من نصره واخذل من خذله هر كس كه من مولاي اويم علي مولاي اوست پرودگار را دوستي كن با آن كسي كه علي را دوست و پيرو باشد و دشمن بدار، آنرا كه علي را دشمن بدارد ياري كن هر كس را كه ياريش كند ياري مكن آنرا كه بيياريش گذارد، دوستدار آن باش كه دوست علي باشد، كيفر ده آنرا كه باوي ستيزد.

و سپس با صدايي لرزان و قوي كه گويي از اعماق طبيعت بر ميخاست و در درون خويش هزاران ناله و فرياد انساني ديگر نهفته داشت فرياد كشيد: الله اكبر، الله اكبر، الله اكبر، بزرگ است خدا بر اكمال دين و اتمام نعمت، و بزرگ است خدا كه راضي به رسالتم و ولايت علي بن ابيطالب گرديد.

ابي حمزه نقل ميكند از امام باقر عليه السلام تفسير اين آيه را پرسيدم و من يكفر بالايمان فقد حبط عمله و هو في الاخره من الخاسرين (4) (و هر كه ايمان را انكار كند اعمال وي باطل ميشود و در آخرت از زيانكاران است) امام عليهالسلام فرمود تفسير اين آيه از نظر بطن قرآن كسي است كه به ولايت علي (ع) كفر ورزد علي (ع) همان ايمان است. (5)

و در تفسير آيه يا ايها الذين امنوا اتقوا الله و ابتغوا اليه الوسيله (6) (شما كه ايمان داريد، از خدا بترسيد و با وسيله به او تقرب جوييد) آوردهاند كه حضرت اميرالمومنين علي (ع) فرمود من وسيله تقرب به خدا هستم.(7).

و در تفسير آيه 54 از سوره مائده (يا ايها الذين امنوا من يرتد منكم عن دينه....) (8)

(يعني شما كه ايمان داريد، هر كه از شما از دين خويش باز گردد، بزودي خدا گروهي را بياورد كه دوستشان دارد و دوستش دارند، با مومنان افتاده و با كافران سركشند، در راه خدا كارزار كنند و از ملامت ملامتگري نهراسند، اين كرم خداست كه به هر كس خواهد دهد و خدا وسعت بخش و دانا است).

از امام باقر و امام صادق(ع) روايت شده كه ايشان اميرالمومنين و اصحاب او هستند كه پس از پيامبر با بيعت شكنان جنگ جمل و ستمكاران جنگ صفين و خوارج نهروان جنگيدند.

طبرسي ميگويد پيامبر علي را به همان صفاتي وصف ميكرد كه در اين آيه آمده است و هنگاميكه او را براي فتح خيبر مامور كرد فرمود: فردا پرچم را به دست كسي خواهم داد كه خدا و رسولش را دوست بدارد و خدا و رسول او را دوست بدارند، او كسي است كه همواره به سوي دشمن حملهور است و هيچگاه از دشمن فرار نميكند. از ميدان نبرد باز نخواهد گشت تا خداوند قلعههاي خيبر را به دستش فتح كند، آنگاه پرچم را به دست علي(ع) داد. (9)

و در تفسير آيه 55 از سوره مائده كه ميفرمايد: انما وليكم الله و رسوله والذين امنو الذين يقيمون الصلاه و يوتون الزكوه و هم راكعون. (10) سرپرست شما فقط خداست و پيغمبر او و كساني كه ايمان دارند و كساني كه بر نماز مداومت كنند و در آن حال كه ركوع ميگزارند، زكات دهند.

صدوق عليه الرحمه از ابي الجارود از حضرت امام باقر(ع) روايت ميكند كه فرمود: طايفهاي از يهود مسلمان شدند و همگي خدمت رسول خدا(ص) عرض كردند يا نبي الله حضرت موسي وصيت كرد به يوشع ابن نون واو را جانشين خود قرار داده، وصي شما كيست يا رسول الله؟ بعد از تو ما به كه پناه ببريم در پاسخ آيه (انما وليكم الله و رسوله......) نازل شد. آنگاه رسول خدا فرمود برخيزيد همه برخاستند به مسجد آمدند مردي فقير و سائل از مسجد به طرف آن جناب ميآمد.

حضرت فرمود: اي مرد آيا كسي به تو چيزي داده است؟ عرض كرد: آري اين انگشتري را يك نفر همين حالا به من داد، حضرت پرسيدند: چه كسي؟ عرض كرد: اين مردي كه مشغول نماز است، پرسيد در چه حالي به تو داد؟ عرض كرد در حال ركوع، حضرت تكبير گفتند و آنگاه اهل مسجد همه تكبير گفتند سپس حضرت رو به مردم كرده فرمود: پس از من علي(ع) ولي شماست، آنان نيز گفتند ما به خداوندي خداي متعال و به نبوت محمد(ص) و ولايت علي (ع) راضي و خشنوديم. (11)