منابع - امام علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (علیه السلام) نسخه متنی

نبودند و يكى از دلايل سستى ايشان در نصرت و حمايت از آن حضرت شايد همين امر بود. درباره ى بيت المال بسيار سختگير بود، رفتار او با دخترش زينب و برادرش عقيل معروف است. خليفه ى پيش از او يعنى عثمان روش اشراف منشى داشت و قوم و قبيله ى خود را در درجه ى اوّل از هر حيث بر ديگران ترجيح مى داد. همين روش تعصب نژادى بود كه معاويه و خلفاى بنى اميّه پس از او بسختى و شدّت دنبال كردند و همه ى اقوام مغلوب غير عرب را 'موالى' و بندگان خود خواندند. كسى كه از متن اشرافيت عربى باشد و از برگزيده ترين طوايف قريش باشد و در عين حال همه ى انسانها را از ديدگاه اسلام به يك چشم بنگرد كسى است كه شخصيتى والاتر و برتر از حدود نژادى و جغرافيايى خود دارد و در اين شكّى نتواند بود.

على "ع" در دوران شصت و نه ماهه ى خلافت خود در اجراى دقيق احكام اسلام و حفظ حقوق مسلمانان لحظه يى نياسود و درين راه از بذل جان نيز مضايقه نكرد. در شهر كوفه پيوسته در بين مردم و در دسترس همه بود. دفتر كار و محل ملاقاتها و به طور كلّى مركز همه ى فعاليّتهاى سياسى و اجتماعى او مسجد كوفه بود. در بوته ى عدالت على "ع" همه ى نابرابريهاى طبقاتى و نژادى و رنگ و اقليم ذوب مى شد. چون طعم ستم را در مكّه و در شعب ابوطالب چشيده بود، راه نجات امّت را در اصلاح دادگسترى و تأسيس محاكم شرع و تدوين قانون و استقلال قضات و تعليم و تربيت ايشان تشخيص داد. براى حسن اداره ى دادگاهها و اجراى احكام ضوابط بى سابقه وضع نمود. دستور داد احكام فقهى مدوّن شود و به صورت قانون درآيد. قضات را امتحان مى كرد و براى آموزش آنها سمينار تشكيل مى داد و دستورالعملهاى روشن به طور انفرادى يا به صورت بخشنامه به ايشان مى فرستاد.

على "ع" تا فاطمه "س" زنده بود زنى ديگر نگرفت و از او دو فرزند ذكور يعنى امام حسن "ع" و امام حسين "ع" داشت و مى گويند پسر ديگرى از او به نام محسن داشت كه در كوچكى از دنيا رفت. دو دختر نيز از حضرت فاطمه "س" داشت كه يكى زينب كبرى و ديگرى اُمّ كلثوم كبرى است. پس از حضرت فاطمه "س" زنى از طايفه ى بنى كلاب به نام اُمّ البنين گرفت كه از او چند پسر به نامهاى عباس و جعفر و عبدالله و عثمان داشت و همه در واقعه ى كربلا شهيد شدند. از خولْ دختر جعفر بن قيس حنفى پسرى داشت به نام
محمّد بن حنفيّه. آن حضرت فرزندان ذكور و اناث ديگرى از زوجات ديگر داشتند كه تفصيل آنها در كتب تاريخ مذكور است.

منابع

- صحيح بخارى، صحيح مسلم؛

- خصائص اميرالمؤمنين، امام نسائى؛

- تاريخ طبرى؛

- الجامع الكبير، ترمذى؛

- صحيح، ابن ماجه "سنن"؛

- روضات الجنّات؛

- السيرْ النبويْة، ابن هشام؛

- مسند، ابوحنيفه؛

- مسند، ابن حنبل؛

- الرياض النضرْ، محب طبرى، مصر، 1372ق؛

- كنز العمّال، متقى هندى؛ تاريخ بغداد؛

- مناقب، ابن حنبل "نسخه ى عكس از كتابخانه ى مجلس"؛

- المستدرك على الصحيحين، حاكم نيشابورى؛

- الاستيعاب؛

- اسد الغابْة فى معرفْة الصحيحين، حاكم نيشابورى؛

- الاستيعاب؛

- اسد الغابْة فى معرفْة الصحابْة؛

- حليْة الأوليأ؛

- فضايل الخمسْة، فيروزآبادى؛

- الغدير، علامه امينى؛

- شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد.