لطفا منتظر باشید ...
اشاره
يكى از مجموعههاى حديثى در موضوع مهدويت مجموعهى چهل حديثى يكى از معاصرين علامه مجلسى به نام كفايةالمهتدى است كه احاديث منحصر به فردى را در مجموعهى خود جاى داده است . بر آن شديم كه براى استفادهى بيشتر آن احاديث را يكجا در اين مجله گردآوريم پيش از آوردن اصل احاديث مقدمهاى مشتمل بر توصيف اجمالى كتاب و مؤلف آن و منبع مهم مورد استفادهى او، يعنى، اثبات الرجعة، تاليف فضل بن شاذان نيشابورى (متوفاى 260 ه) تقديم مىگردد .مقدمه
مهمترين منبع تحقيق در «مهدويت» ، احاديث رسيده از عترت طاهره (عليهمالسلام) است و واضح است كه براى محقق مباحث تاريخى - كلامى، اعتبار منبع و زمان تاليف آن، بسيار مهم است . در موضوع امام زمان (عليهالسلام) و موضوعات وابسته، منابع بسيار مهمى بوده كه اينك، جز معدودى از آن در دسترس نيست و به اسباب گوناگون، در كتب موجود، از آنها جز نامى ديده نمىشود . [1]با اين وصف، در قرن يازدهم، به كتابى به نام كفايةالمهتدى لمعرفة المهدى (عليهالسلام) بر مىخوريم كه در موضوع مهدويتبه گردآورى احاديثبسيارى در قالب «چهل حديث» ، پرداخته است . از مهمترين منابع او، اثبات الرجعة از فضل بن شاذان نيشابورى (م 260 ه) است . اين كتاب مهم، پيش از آغاز غيبت صغراى امام زمان (عليهالسلام) تاليف شده است . اين نوشتار، بر آن است تا با گردآورى و نقل احاديث فضل بن شاذان در كفايةالمهتدى و در معرض مقايسه قرار دادن آن با منابع موجود، ارزش آن را اثبات و به محققان، لزوم رجوع به آن را تاكيد كند . كفاية المهتدى، اكنون به صورت خلاصه و به نام گزيده كفاية المهتدى، در كتابخانهها موجود است . [2]ناشر، در مقدمه تاكيد كرده كه مطالب غير ضرورى آن را پيرايش كرده و تمام احاديث آن را آورده است . [3]نويسندهى كتاب
مؤلف كفايةالمهتدى، محمد بن محمد ميرلوحى حسينى سبزوارى است كه در روى جلد، به اختصار، «سيد محمد ميرلوحى اصفهانى» معرفى شده است . با توجه به عدم دسترسى دقيق به شرح حال وى، با توجه به قرائن، اظهار نظر شده كه او در فاصلهى سالهاى 1000 - 1085 ه . ق مىزيسته است . از لابهلاى كتاب بر مىآيد كه شيخ بهايى و ميرداماد از اساتيد او بودهاند و مجلسى اول و دوم با او معاصرند . [4] از كارهاى حساس و مهم او در دوران زندگى علمى، نوشتن كتابى در نقد ابومسلم خراسانى و بيان جنايات فراوان او بود كه با توجه به رواج «ابومسلم نامهها» در مدح جنگاورى او در كوچه و بازار و ادعاى مقامات عرفانى و مرشديتبراى او از سوى متصوفه، حساسيت زيادى ايجاد كرد . [5]كتاب كفايةالمهتدى
كفايةالمهتدى لمعرفةالمهدى (عليهالسلام) كتابى حديثى - كلامى و استدلالى است كه در چهل فصل تاليف شده و هر فصلى به حديثى آغاز مىگردد و گاهى پيرامون دلالتحديث روايات ديگرى هم مىآورد و در موضوعات كلامى اثبات امامتحضرت حجة (عليهالسلام)، ولادت، علت غيبت، زمان ظهور، تسميهى ايشان، رجعت و . . . به وسيلهى همين روايات وارد مىشود . فوايد رجالى و حديثى زيادى در لابهلاى كتاب نصيب خوانند مىشود . مؤلف همهى احاديث را ترجمه مىكند و در ذيل حديث تولد حضرت به نقل داستانهاى تشرف يافتگان به محضر حضرت بعد از ولادت و در غيبت ايشان از كتب مشهور مانند ارشاد مفيد و كشف الغمه مىپردازد به جهت كمى فرصت از گزارش كامل كفايةالمهتدى صرف نظر مىكنيم .[1] سيد ثامر هاشم العميدى، «در انتظار ققنوس» ص 18، ترجمه مهدى على زاده; مسعود پورسيد آقايى، ص 24، تاريخ عصر غيبت . [2] اين كتاب به همت گروه احياى تراث فرهنگى وزرات ارشاد اسلامى در سال 1373 در 400 صفحه چاپ و به مقدمهاى سودمند و فهرستهاى هفت گانه آراسته شده است . خداوند تعالى بر توفيق ايشان بيافزايد . [3] البته چنان كه خواهد آمد ظاهرا چند حديث از چشم گزينش گران گزيده پنهان مانده است . [4] مجلسى اول ميرزا محمد تقى در فاصله 1003 ه تا 1073 ه . ق و مجلسى دوم در فاصله 1037 تا 1110 ه . ق مىزيستهاند . [5] در گذشته جنگاورىها و به اصطلاح دلاورىهاى او ازمفاخر فرهنگى محسوب مىشده است و در ميدانها و قهوه خانهها دربارهاش شعر مىخواندند و نقالى مىكردند و خواندن «ابومسلم نامهها» از تفريحات رايج عصر مؤلف بود . به مقدمهى گزيدهى كفايةالمهتدى مراجعه شود . دربارهى ارادت صوفيه به او نيز به حديقةالشيعهى مرحوم مقدس اردبيلى، م 993 (چاپ اسلاميه)، ص 556، مراجعه شود .
