لطفا منتظر باشید ...
مصدريت كفايةالمهتدى
در كتابخانهى الهيات مشهد نسخهاى به نام منتخب كفايةالمهتدى موجود است كه در سال 1114 ه كتابتشده است و ظاهرا كاتب كه از شاگردان مرحوم مجلسى استبه قصد جمع آورى منفردات آن اقدام به گزينش آن نموده است . با توجه به اين منتخب و ظاهرا به دست مىآيد كه بين نسخههاى موجود از كفايةالمهتدى تفاوت نه چندان مختصرى وجود دارد . از آنجا كه گردآورندهى اين نوشتار به گزارشى از «منتخب كفايةالمهتدى» در كتابخانهى مركز احياء ميراث اسلامى دسترسى پيدا كرد، [6]احاديث اين مجموعه را در آخر مجموعهى برگزيده از «گزيده كفايةالمهتدى» درج مىنمايم . براى توضيح دربارهى نسخههاى خطى كفايةالمهتدى به مقدمهى گزيده كفايةالمهتدى مراجعه شود . لازم به توضيح است كه كفايةالمهتدى از ميان كتب سيره و مجموعههاى حديثى متاخر در الزام الناصب مرحوم شيخ على يزدى حايرى (م 1333 ه) و به واسطهى آن در منتخب الاثر آيةالله صافى گلپايگانى به عنوان اربعين ميرلوحى منعكس شده است . مؤلف، علاوه بر منبع قرار دادن غيبت طوسى و كمال الدين و ديگر منابع، در كتاباش از سه كتاب ياد مىكند كه اكنون موجود نيست: 1 - اثبات الرجعة از فضل بن شاذان [7] 2 - الغيبة از حسن بن حمزة علوى طبرى [8] (متوفاى 358 ه) [9] 3 - فرج كبير از محمد بن هبةالله بن جعفر وراق طرابلسى [10] شاگرد حديثى شيخ طوسى [11] عمدهى استفاده او از ميان اين سه منبع، منبع نخستبوده است، لذا تنها به آن مىپردازيم آن چنان كه متن كتاب حكايت مىكند، مؤلف درصدد بوده از اثبات الرجعة استفاده كامل ببرد، لذا با حذف روايات تكرارى و نيز نياوردن احاديثى كه مضمون مشهورى ندارد و مقايسهى آن با منابع موجود، گلچين خوبى ارائه داده است و گمان مىرود كه بر صحت اسناد هم در گلچين كردن تاكيد داشته است و از اين رو، گاهى، حديث اثبات الرجعة را ترجيح مىدهد . [12] به طور كلى، موضوع احاديث اربعين كفاية المهتدى در عناوين زير، شكل گرفته است: 1 - اثبات تعداد امامان و نام آنان (عليهمالسلام) كه به طور ضمنى، نام و نسب امام زمان (عليهالسلام) و امامت ايشان اثبات مىشود . 2 - ولادت، زمان ولادت، و نام و نسب مادر ايشان 3 - غيبت، اسباب غيبت و فضيلت اهل زمان غيبت و مخفى بودن زمان ظهور و مژدهى ظهور و پيروزى حضرت، و قتل دجال به دستحضرت و علائم ظهور مىبينيد كه اين عناوين ناهمگونى با ميراث كنونى ما در مهدويت ندارد . مناسب است در اينجا به برخى دقتها و نظريات علمى - حديثى مؤلف اشاره شود تا مشرب حديثىاش هم به دست آيد: حديث معروف سعد اشعرى و تفسير كهيعص را مؤلف معتبر مىداند [13] و داستانهاى جزيرهى خضراء و بحر ابيض و مدينة الشيعه و شهرى را كه در انتهاى باختر است، قبول دارد . [14] مؤلف، حديث دال بر نبود حجت، از چهل روز قبل از قيامتبه بعد را توجيه مىكند به اين كه چون مقدمات قيامت چيده مىشود، حجتبرداشته مىشود . [15] نيز معتقد است وقت ظهور امام (عليهالسلام) بر خود ايشان هم مخفى است . [16] نيز دربارهى رجعتبرخى از اصحاب نام ابوذر را صحيح و ابودجانه را تصحيف مىشمارد . [17] مؤلف، حرمت تسميه را با جواز اشاره به نام و عدم تصريح، قابل جمع مىداند و . . . [18] در جمع بندى احوال و آن چه از كتاب او به دست مىآيد، مىتوان گفت، ميرلوحى، محدثى است كه در علم حديث، توانايى و تخصص ارزشمندى دارد كه به جمع بندى سندى و متنى احاديث، اهميت مىدهد و پا از دايرهى حجيت و معيارهاى صحت و سقم حديث، بيرون نمىگذارد و در عين حال، به حفظ «ميراث فرهنگى حديث» به عنوان مؤيد و مؤكد، بهاى لازم را مىدهد . اين محدث فرزانه، به خوبى، اثبات الرجعة را مىشناسد و آن را از فضل بن شاذان مىداند .[6] كتابخانهى مركز احياء ميراث اسلامى، نسخههاى عكسى، شمارهى 1099، منتخب كفايةالمهدى البته اين نسخه گزارشى از منتخب كفايةالمهتدى مذكور است نه خود منتخب . [7] مقدمهى گزيده، كفايةالمهتدى، ص چهارده . [8] همان، ص شانزده . [9] منتخب الاثر، فصل 4، باب 2، ص 391 . [10] همان . [11] طبقات اعلام الشيعة، ج 2، ص 189 .
