لطفا منتظر باشید ...
حذف
فرهنگي:شخصيت بارز حضرت حمزه سيدالشهدا، مجاهدت وفداكاري و حضور حماسي او در صحنههاي جنگ، حمايت و دفاع وي از مقام شامخ نبوت
در سالهاي اول بعثت و پس از هجرت و شهادت مظلومانه و شجاعانهاش ايجاب
ميكرد كه ياد او و ذكر فضايل و معرفي شخصيت او، به صورت بزرگترين و زيباترين
الگو و سرمشق در منابع اسلامي منعكس و در رأس بيان فضايل ساير شخصيتهاي
اسلامي; از اقوام و عشيره و صحابه رسول خدا قرار گيرد. ليكن مراجعه به منابع حديثي
و مجموعههاي اوّليه اهل سنت نشانگر اين است كه متأسفانه همان سعي و تلاش كه
از سوي خلفاي اموي در كم رنگ كردن شخصيت اميرمؤمنان(عليه السلام) و تحقير ابوطالب و
عقيل بكار گرفته شده به علل و انگيزههاي خاصي، درباره حضرت حمزه عميقتر
و در حذف شخصيت او قويتر گرديده است.بهطوريكه در بخش آخر اين بحث
ملاحظه خواهيد كرد، پس از گذشت چهل سال از جنگ اُحُد و در دوران خلافت معاويه و طبق
دستور وي، تصميم گرفته شد به بهانه حفر قنات در احد قبر حضرت حمزه را نبش و پيكر او
را به نقطه ديگر منتقل نمايند و ياد و اثر او را بهتدريج به فراموشي بسپارند
ولي چون اين تصميم با شكست مواجه گرديد، راه ديگري را برگزيدند; يعني مصمّم به حذف
فرهنگي آن بزرگوار از طريقِ به فراموشي سپردن فضايل او شدند و بدينوسيله هدف خويش
را تأمين نمودند و بدينگونه، شخصيت آن بزرگوار در هالهاي از ابهام و در پشت
ابرهاي تاريخ و حديث قرار گرفت.اين حركت را در منابع دست اول و در
مجموعههاي حديثي كه محصول همان سياستها است و در عين حال
صحيحترين منابع تلقّي ميشود، ميتوان به وضوح مشاهده كرد و با
مراجعه به صحاح و مسانيد به اين حقيقت تلخ پي برد:براي نمونه دو كتاب مهم حديثي «صحيح بخاري»
و «صحيح مسلم» را، كه در رأس همه منابع حديثي قرار گرفتهاند، مطرح
ميكنيم:بخشي از اين دو كتاب را «كتاب الفضائل» و
نقل مناقب اقوام و عشيره و اصحاب و ياران رسول خدا(صلي الله عليه وآله) به خود
اختصاص داده و براي ذكر فضايل تكتك آنان باب مستقلي عنوان گرديده
است:در باب فضايل اقوام پيامبر(صلي الله عليه
وآله)فضايل «عباسبن عبدالمطلب»، «جعفربن ابيطالب»، «عبداللهبن
جعفر» و فضايل «زبير» پسر عمه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) و «ابوالعاص» داماد آن
حضرت كه در جنگ بدر به اسارت مسلمانان درآمد و پس از آزادي اسلام را (شايد هم براي
دستيابي به همسرش زينب) پذيرفت، آمده است و باز در اين بخش فضايل «سعدبن ابي
وقّاص» بهعنوان اينكه او از قبيله «آمنه» مادر رسول خدا(صلي الله عليه وآله)
و از اخوال و داييهاي «قبيلهاي» پيامبر محسوب است، ذكر گرديده ولي از
حضرت «حمزه» محبوبترين عموي رسولالله اسمي بهميان نيامده است! و
در بخش فضايل اصحاب براي بيان فضايل «عبداللهبن سلام»، «عبداللهبن
عمر»، «ابوهريره»، «ابوموسي اشعري» و بالأخره براي بيان فضايل «ابوسفيان» و
«معاويه» باب مستقلي عنوان گرديده ولي از بزرگترين صحابه پيامبر، مهاجر
اليالله و مجاهد في سبيلالله «حمزه سيد الشهدا» ياد نشده است، گويي
پيامبر اسلام نه عمويي به نام «حمزه» داشته و نه صحابهاي به نام «ابو
عماره»!و ساير صحاح و سنن نيز از اين رويه پيروي
كرده و در اين مسير حركت نمودهاند و هلمّ جرّا...!و بدينگونه با يكي ديگر از مظلومان تاريخ و
حديث آشنا ميشويم كه نه تنها شخصيت او در حدّ شخصيت دشمنان درجه يك اسلام،
سردمداران كفر والحاد و سلسلهجنبانان بدر و اُحد معرفي نگرديده، بلكه براي
موهون و مشوّه ساختن او، مطالب ناروا و نابجايي، كه دون شأن و مقام آن بزرگوار است،
به ساحت مقدّسش نسبت داده شده كه متأسفانه گهگاهي به تأليفات خوديها نيز راه
يافته است.اين نوع بينش و حقكشي براي ما، هم
تكليفآور است و هم مشكلزا!تكليفآور از آن جهت كه اين عملكرد ما
را موظف ميسازد براي دفاع از مظلومي بپا خيزيم و در كنار زدن پردههاي
تعصب و زدودن غبارهاي ضخيم، كه قرن ها بر آن گذشته است، تلاش كنيم و آن چهره تابناك
و مظلوم را از پشت ابرهاي تيره و تار به جامعه اسلاميمان
بنمايانيم.و اما مشكلزا است; زيرا كه اين حركت
موجب شده است كه حقايق فراواني در معرفي شخصيت آن حضرت از دسترس خارج و در لابلاي
حوادث تاريخي دفن شود و طبعاً در بدست آوردن بقاياي ناچيز هم با مشكل مواجه گرديم و
در نيل به مطلبي بهجاي مراجعه بهمظان و جايگاه خود، به منابع ديگر و
فصول مختلف مراجعه كنيم.ولي در عين حال ميتوان با مراجعه به
متون تفسيري و حديثي و تاريخي، به مطالب ارزشمند و بجاي مانده درباره آن حضرت دست
يافت كه خوانندگان ارجمند را با بخشي از فضايل آن بزرگوار آشنا و راه را براي كساني
كه فرصت پيگيري و تحقيق بيشتري در اين زمينه دارند هموار
ميسازد.با اين مقدمه لازم است در اين مختصر چهار
موضوع به ترتيب زير بحث و بررسي شود:1ـ حضرت حمزه از ديدگاه
قرآن
2ـ حضرت حمزه در كلام رسول خدا(صلي الله
عليه وآله) و ائمه هدي(عليهم السلام)
3ـ حضرت حمزه در
جنگها
4ـ حرم حضرت حمزه در بستر
تاريخ
