حضرت حمزه در حديث رسول خدا(صلي الله عليه وآله)
اينك به بيان بخشي از فضايل حضرت حمزهميپردازيم كه از زبان رسول خدا(صلي الله عليه وآله) نقل شده و به دست ما
رسيده است، و با بخشي ديگر، در صفحات آينده و به مناسبت هاي مختلف آشنا خواهيم
شد.1 ـ
حمزه، سيّد همه شهدا، جز انبيا و اوصيا است:شيخ المحدّثين صدوق(رحمه الله) در ضمن حديث
مفصّلي، با اسناد به حضرت سلمان، نقل ميكند:«در ايام مريضي رسول خدا(صلي الله عليه
وآله) كه به ارتحال آن بزرگوار منتهي گرديد، در كنار بستر آن حضرت بودم كه فاطمه
زهرا(عليها السلام)وارد شد، وقتي ضعف شديد را در پدر بزرگوارش ديد، اشك به صورتش
جاري گرديد. رسول خدا براي تسلّي و آرامش دخترش، از عنايات و بركات خداوند بر
اهلبيت سخن گفت و بخشي از نعمتهاي خدا را، كه بر اين خاندان ارزاني
داشته است، برشمرد تا بدينجا رسيد كه: ... دخترم! ما اهل بيتي هستيم كه
خداوند شش صفت و ويژگي را بر ما عطا كرده است كه بر هيچيك از گذشتگان و آيندگان عطا
ننموده است; زيرا پيامبر ما سيّد انبيا و مرسلين است و آن پدر تو است و وصيّ ما سيد
اوصيا است و آن همسر تو است و شهيد ما سيدالشهدا است و آن حمزة بن عبدالمطلب عموي
پدر تو است.فاطمه(عليها السلام) گفت: اي فرستاده خدا،
آيا او فقط سيد شهيداني است كه با وي به شهادت رسيدهاند؟
پيامبر فرمود: نه، بلكه او سيد شهداي
اوّلين و آخرين، بجز انبيا و اوصيا است.» 26
با توجه به مضمون اين حديث، معلوم
ميشود كه هم حضرت حمزه و هم حضرت حسينبن علي(عليهما السلام) براي
هميشه، از افتخار «سيد الشهدا» بودن برخوردارند. و اين لقب براي هميشه به آن دو
بزرگوار اطلاق ميگردد; با اين تفاوت كه حسين بن علي حتي نسبت به حضرت حمزه هم
سيد و سرور است ولي حضرت حمزه سيد است نسبت به ساير شهدا.2ـ حضرت
حمزه از سروران اهل بهشت است:شيخ صدوق همچنين از انسبن مالك نقل
ميكند كه: رسول خدا(صلي الله عليه وآله)فرمود: ما فرزندان عبدالمطلب، سروران
اهل بهشتيم. رسولالله، حمزه سيد الشهدا، جعفر ذوالجناحين، علي، فاطمه، حسن،
حسين و مهدي(عليهم السلام). 27
3ـ حضرت حمزه، محبوبترين عموي رسول خدا(صلي
الله عليه وآله) :صدوق(رحمه الله) از امام صادق(عليه السلام)
وآن بزرگوار از جدّش رسول خدا نقل ميكند كه فرمود:«اَحَبّ اِخواني
اِلَيَّ علّيبن أبيطالب و أحَبّ أعْمامي اِليَّ حَمْزَة».
28
«محبوبترين برادرانم عليبن
ابيطالب و محبوبترينِ عموهايم حمزه است.»
4ـ حمزه محبوبترين نام ها در نزد رسولخدا(صلي
الله عليه وآله):كليني(رحمه الله) از امام صادق(عليه
السلام) نقل كرده است كه:«جاءَ رَجلٌ اِلَي
النّبيّ(صلي الله عليه وآله) فقال يا رَسُولالله وُلِدَ لي
غلامٌ فماذا اُسَمّيه؟ قال: سَمِّهِبأحَبِّ الأسماء اِليّ; حَمْزة».
29
«شخصي محضر رسول خدا(صلي الله عليه وآله)
آمد و عرض كرد: اي فرستاده خدا، فرزند ذكوري برايم متولّد شده است، چه نامي بر وي
نهم؟ فرمود: او را «حمزه» نام بگذار كه محبوبترين نام ها در نزد من
است.»
5ـ
حمزه يكي از چهار راكب در قيامت:مرحوم صدوق(رحمه الله) در ضمن حديثي از رسول
خدا(صلي الله عليه وآله) چنين نقل ميكند:«و ما في القيامة
راكبٌ غَيرنا وَ نَحنُ أربعةٌ فَقام اِلَيه العَبّاسبن عبدالمطلب، فَقال:
مَنْ هُم يا رسولالله؟ فقال: امّا أَنا فَعَلي البراق... و عَمّي
حمزةبن عبدالمطلب اسدالله و اسد رسوله سيد الشهداء عَلي ناقتي الغضباء... و
أخي عليّ، عَلي ناقة من نوق الجنّة». 30
«در قيامت همه پياده هستند بجز ما چهار تن.
عباسبن عبدالمطلب عرض كرد: اي رسول خدا، آن چهار تن كدامند؟ فرمود: اما من
سوار بر براق خواهم بود... و عمويم حمزةبن عبدالمطلب اسدالله و اسد رسول و
سيد شهدا بر شتر غضباي من سوار خواهد شد. و برادرم علي بر شتري از شتران
بهشتي.»
6ـ حضرت
حمزه انجام دهنده نيكيها و بجا آورنده صله رحم:ابن حجر عسقلاني نقل ميكند كه: رسول
خدا چون در كنار جسد مُثله شده عمويش حمزه نشست، خطاب به وي چنين فرمود:«رَحِمكَالله أي
عمّ، لَقَدْ كُنتَ وَصُولاً لِلرَّحِمِ فَعُولاً
لِلْخيرات». 31
«اي عمو! خداي رحمت كند تو را، كه در صله
رحم و انجام دادن كارهاي نيك فعّال و كوشا بودي.»
و اين توصيف از زبان رسول خدا و معرفي حضرت
حمزه به عنوان «وَصُول رَحِم» و «فَعول خيرات» امتيازي است كه اختصاص به آن حضرت
دارد.7ـ
حضرت حمزه شفيع در روز قيامت:در حديث مفصّلي كه امير مؤمنان(عليه
السلام)از رسول خدا(صلي الله عليه وآله) نقل نموده، آن حضرت، درباره حضرت حمزه
ميفرمايد:«اما انّ حمزة عمّي
يُنَحّي جهنّم مِن مُحِبِّيه». 32
«همانا در قيامت عمويم حمزه جهنم را از
دوستدارانش دور خواهد كرد.»
8ـ
در پايه عرش نوشته شده است: «حمزه اسدالله» و ...در بصائرالدرجات در حديثي از امام باقر(عليه
السلام) از رسول خدا(صلي الله عليه وآله) نقل كرده كه آن حضرت در باره تعداد انبيا
و تعداد اولوالعزم از آنان و اينكه هر پيامبري داراي وصي بوده، سخن گفته و آنگاه به
خصوصيات خود و خاندانش اشاره ميكند و در ضمن آن ميفرمايد:«وَعَلي قائمة العرش
مكتوبٌ: حمزة اسدالله و اسد رسوله و سيّد الشهداء». 33
9ـ حضرت حمزه در دعاي رسولخدا(صلي الله عليه
وآله) :ابن ابي الحديد نقل ميكند 34 كه درجنگ خندق چون اميرمؤمنان(عليه السلام) با عمروبن عبدوَدّ مواجه شدند و
مبارزه آنان آغاز گرديد، پيامبر(صلي الله عليه وآله) رو به آسمان كرد و دستانش را
بالا گرفت و اين دعا را مكرّر خواند:«أللّهمّ اِنّكَ
اَخَذْتَ مِنّي عُبيدة يومَ بَدر وَ حمزة يَوْمَ اُحُد فَاحْفَظ عَلَيَّ اليومَ
عليّاً { ...رَبِّ لاَ تَذَرْنِي فَرْداً وَأَنْتَ خَيْرُ
الْوَارِثِينَ } 35 ».«خدايا! پسر عمويم عبيده را در جنگ بدر و
عمويم حمزه را در جنگ احد از من گرفتي پس امروز علي را برايم نگهدار! خدايا! مرا
تنها نگذار، وَ انْتَ خَيْرالْوارثين.»
10ـ حضرت
حمزه افضل شهدا است:شيخ مفيد از ابو ايّوب انصاري نقل
ميكند كه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) خطاب به حضرت فاطمه(عليها السلام)
چنين فرمود:«شهيدنا أفضل الشهداء
و هو عمّك وَ مِنّا مَنْ جَعَلالله لَهُ جِناحَين يطيرُ بِهِما مَعَ الملائكة
وَ هُوَ ابنُ عَمِّكَ». 36
«شهيد ما أفضل شهدا است و آن عموي تو و از
خاندان ما است; كسي كه خداوند بر وي دو بال عنايت فرموده كه در ميان فرشتگان پرواز
ميكند و آن پسر عموي تو است.»