مقدمه - مصر و ویژگی های تاریخی ـ هنری آن در جامه کعبه نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مصر و ویژگی های تاریخی ـ هنری آن در جامه کعبه - نسخه متنی

محمد دقن‌؛ مترجم: هادی‌ انصاری

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

مقدمه

مصر از دوران جاهليت و پيش از آنكه به اسلام بگرود، همواره افتخار بافت جامه كعبه معظمه را به خود اختصاص داده بود. اين ويژگي به علت شهرت اين كشور در ساخت پارچه هاي مرغوب بود كه در آن هنگام، بدان «قباطي» مي گفتند.

پادشاهان تُبَّع، كعبه را همواره به وسيله جامه هايي از قطعات چرم و نيز گاهي به وسيله قباطي پوشش مي دادند. هنگامي كه اسلام ظهور نمود و زمين به نور آن منوّر شد، پيامبر گرامي(صلي الله عليه وآله) كعبه را به وسيله قباطي و بردهاي يماني پوشانيد. پس از او ابوبكر و عمر بن خطاب نيز آن را به وسيله قباطي پوشاندند. مصر وقتي در دوران عمر فتح شد، جامه كعبه به صورت رسمي و به فرمان خليفه از سوي نماينده وي در مصر ساخته مي شد و به كعبه ارسال مي گرديد و اين وضع همچنان تا دوران عثمان برقرار بود كه در اين ميان بردهاي يماني نيز بدانها افزوده شد. سپس در دوران بني اميه و بني عباس، به فرمان آنان همه ساله جامه شريفه را در مصر مي بافتند و به كعبه مي فرستادند. البته برخي از سال ها از خارج از مصر نيز ارسال مي گرديد. هنگامي كه تعداد جامه كعبه در يكسال به بيش از يك جامه مي رسيد، معمولاً يكي از آنها از قباطي بود.

وقتي حكومت عباسيان به ضعف گراييد، جامه كعبه گاه از يمن و گاهي از مصر و موارد اندكي از جاهاي ديگر; مثل سرزمين ايران، هند و فارس ارسال مي شد.

اين وضعيت همچنان ادامه داشت تااينكه در دوران مماليك، مصرويژگي خودرا در مورد ساخت جامه وارسال سالانه آن به كعبه معظمه به دست آورد. بدين صورت كه ملك «صالح اسماعيل» فرزند ملك «ناصر محمدبن قلاوون» (نامبرده از سال 743 ـ746هـ . بر مصر حكومت مي كرد) سه دهكده مصري به نام هاي «بيسوس» (باسوس) و «سندبيس» و «ابوالغيط» را از پول بيت المال خريداري كرد و آنها را وقف تهيه و ساخت جامه كعبه معظمه در هر سال نمود. همچنين از درآمد روستاهاي ياد شده ساخت جامه حجره نبوي شريف و منبر نبوي در هر پنج سال را مقرر گردانيد. ارسال جامه كعبه بدين كيفيت تا آغاز دوران حكومت عثمانيان همچنان ادامه يافت.

در اين دوران و به هنگام سلطنت سلطان سليمان قانوني در سال 974 هـ . از سوي نامبرده هفت دهكده ديگر در مصر خريداري شد و به سه روستاي پيشين اضافه گرديد. پس از آن، دهكده هاي وقف شده براي تهيه و ساخت جامه كعبه مشرّفه، به ده روستا رسيد كه از درآمد آنها جامه بيروني كعبه در هر يك سال يكبار و نيز جامه دروني كعبه و جامه حجره نبوي شريف و منبر نبوي و ديگر جامه ها هر پانزده سال يكبار ساخته و مهيّا مي شد.

و نيز همچنانكه پيش از اين گفتيم، دولت عثماني به هنگام سلطنت هر يك از پادشاهان آن، جامه دروني كعبه و جامه حجره نبوي شريف را خود ارسال مي نمود كه در اين ميان مصر همچنان ويژگي ارسال جامه بيروني كعبه در هر سال را به خود اختصاص داده بود. ضمن آنكه خود ساخت و تهيه پارچه دو جامه دروني و بيروني كعبه و نيز جامه حجره نبوي شريف را به عهده داشت. اين وضعيت تا سال 1118 هـ . همچنان دوام داشت. در اين سال، سلطان احمد سوم فرمان داد جامه دروني كه به هنگام سلطنت هر يك از پادشاهان عثماني به كعبه ارسال مي گرديد، در استامبول بافته شود. اين جامه همواره پس از آماده شدن به مصر فرستاده مي شد تا به همراه جامه بيروني كعبه، به مكه ارسال شود.

اين برنامه همچنان ادامه يافت تا اين كه در سال 1381 هـ . ـ همانگونه كه پيشتر گفتيم ـ پس از حادثه بازگشت جامه از حجاز، ارسال آن براي مدتي متوقف گرديد. سپس بار ديگر در برخي از سال ها به علت شرايط ويژه سياسي; مانند حمله فرانسويان به مصر و نيز سال هايي كه در آن اختلافات سياسي ميان مصر و قدرتمندان حاكم بر حجاز پيش آمد ـ همچنانكه پيشتر آورديم ـ ارسال جامه كعبه از مصر به مكه متوقف شد.

/ 9