شهر مقدس مكه، ام القري نيز ناميده مي شود.اين نام براي اين شهر، در دو آيه از قرآن مجيد اطلاق شده است:«لتنذر ام القري و من حولها»26«(خطاب به پيامبر:) تا انذار كني ام القري و كساني را كه در اطراف آن هستند».ام القري به معناي مادر آبادي ها است و اشاره به مركزيّت و اصالت شهر مقدس مكه در مقايسه با شهرها و آبادي هاي ديگر است. اكنون بايد ديد كه اين شهر از چه نوع ويژگي برخوردار است كه شايستگي چنين نامي را يافته است؟از رواياتي كه در باره خلقت زمين و يا در تفسير آيه 196 از سوره آل عمران (كه گذشت) و يا در تفسير آيه شريفه: «والأرض بعد ذلِك دحيها» 27 وارد شده است، چنين استفاده مي شود كه در آغاز آفرينش آسمان ها و زمين، روي زمين را آب و يا كف آب گرفته بود و نخستين محلي كه از زير آب بيرون آمد محل بيت الحرام بود و خشكي هاي زمين از آنجا گسترش پيدا كرد. از اين موضوع در روايات به «دحوالارض» تعبير شده است.امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: وقتي خداوند اراده كرد كه زمين را خلق كند، به بادها دستور داد كه روي آب وزيدند آنگاه موج به وجود آمد و سپس تبديل به كف شد خداوند آنها را در موضع بيت جمع نمود و كوهي از كف به وجود آمد آنگاه زمين را از زير آن گسترش داد و اين است معناي سخن خداوند: «ان اول بيت وضع للناس...» و «و الأرض بعد ذلك دحيها».28به گفته دانشمندان در يكي از دوران هايي كه بر كره زمين گذشته است باران هاي سيلابي سطح كره زمين را فراگرفته سپس آب ها به تدريج فرو نشسته و در نقاط پست زمين قرار گرفته اند و خشكي ها و قاره ها به تدريج از زير آب سربرآورده اند. احتمال اينكه مسأله دحوالأرض كه در روايات ما آمده اشاره به اين دوران باشد، احتمال بعيدي نيست. طبق اين روايات نخستين نقطه اي كه سر از زير آب درآورده سرزمين مكه بوده و سپس اين حالت در نقاط ديگر زمين گسترش يافته است. البته لازمه مطلب اين است كه در آن زمان سرزمين مكه بلندترين نقطه روي زمين بوده است و اين از نظر زمين شناسي هيچگونه اشكالي ندارد; زيرا جابه جايي پستي ها و بلندي هاي زمين و انتقال قاره ها امري مسلّم و پذيرفته شده است.با توجه به مطالب بالا مي توان گفت كه علت ناميده شدن شهر مكه به «ام القري» همان دحوالارض است كه از اين سرزمين آغاز گرديده است.علاوه بر وجهي كه گفتيم وجوه ديگري هم براي اين نامگذاري گفته شده به اين شــرح:ـ مكه وسط زمين است.ـ مكه قبله مردم است و مردم شهرهاي ديگر رو به سوي آن دارند.ـ مكه از لحاظ عظمت و قداست مهمترين شهر روي زمين است.ـ مكه پناهگاه مردم شهرهاي ديگر است و مردم در آنجا لطف و رحمت الهي را اميد دارند.29
لطفا منتظر باشید ...
