فرجام سخن - کار ویژه ‏های اخلاقی دولت نسخه متنی

در رويكرد امام خميني چشم انداز نويني به دانش فني و عقلانيت تمدن جديد فراهم آمد كه اگر چه آن را مورد نقد جدّي قرار مي داد، يكسره به نفي آن نپرداخت. در ادبيات سياسي وي دولت به مثابه نهادي كه به نظم سياسي مسلمين ياري مي رساند، به استخدام ارزش هاي فضيلت مدارانه درآمد؛ بدون آن كه دانش مورد نياز تحول و اداره دولت مورد غفلت قرار گيرد.

فرجام سخن

تجربه دولت مدرن در قرن بيستم كه تكيه خود را بر علم گرايي محض و دانش فني بسيار پيشرفته قرار داد، سرانجام به وادي مبهم و تاريكي گام نهاد كه آثار ويران كننده آن از اذهان بشريت به سادگي زدوده نخواهد شد. جنگ هاي عظيمي كه به كشتار ميليون ها انسان انجاميد، فجايع زيست محيطي كه محصول دانش فني تمدن جديد است، رشد ايدئولوژي هاي پوچ گرا كه محصول فشارهاي رواني اين عصر مي باشد، از خود بيگانگي، خشونت، نژادپرستي و... و در نهايت سرانجام شومي كه در پي موج چهارم و انقلاب ژنتيك در راه است.

بي شك پسامدرنيته كه با نقد جدي عقلانيت مدرن و گرايش به نوعي معنويت گرايي آغاز شد، محصول بحران هاي عميق عصر مدرنيته به شمار مي آيد.

در اين ميان تجربه دولت ديني در ايران مي تواند نمونه آرماني از دولت اخلاقي در دنياي امروز باشد. براي اين كار نخبگان مي بايست در كنار پالايش اخلاقي جامعه، به افزايش دانش سياسي خود همت گمارد. بدون درك روشني از ظرفيت ها و محدوديت هاي پيش رو، بسختي مي توان به سامان سياست ياري رساند. شرايط ايران امروز در پرتو جريانات سياسي قدرتمندي قرار دارد كه هر كدام در درون چارچوب هاي سياسي و اجتماعي مختلف، پاسخ هاي متفاوتي را ارائه مي كنند. چالش ميان آنان، علاوه بر تشديد بحران مشروعيت، بحران هويت را نيز در پي خواهد داشت. بنابراين نخستين گام در دولت سازي، ايجاد نوعي انسجام دروني و همزيستي ميان بخش هاي مختلف جامعه ضروري است.

1- شاهرخ حقيقي، گذار از مدرنيته؟ نيچه، فوكو، ليوتار، دريدا، تهران، آگاه، 1379، ص 16.

2- واندرو وينسنت، نظريه هاي دولت، ترجمه حسين بشيريه، تهران، نشر ني، 1371، ص 113.

3- عطا هودشتيان، مقدمه اي بر زايش و پويش، نگاه نو، شماره 20، خرداد و تير 73، ص 61.

4- و. ت. جونز. خداوندان انديشه سياسي، جلد دوم، ترجمه علي رامين، تهران، اميركبير، چاپ دوم، 1362 ص 485.

5- هانس مورگنتاو، سياست ميان ملت ها، ترجمه حميرا مشيرزاده، تهران، وزارت امور خارجه چاپ اول 1374، ص 164.

6- جان ديوئي، بنياد نو در فلسفه، ترجمه صالح ابوسعيدي، تهران، فرانكلين، 1337، ص 15.

7- محمد توحيد فام، گفتمان اخلاق و سياست در عصر مدرنيته و پسا مدرينته، اطلاعات سياسي ـ اقتصادي، شماره 174 ـ 173، ص 107.

8- السدير، مكنتاير، پايان فضيلت؛ نقد تفكر اخلاقي غرب، به نقل از نامه فرهنگ، بهار 1374، شماره 17، ص 200.

9- براي آشنايي با انديشه سياسي غزالي؛ ر.ك: حاتم قادري، تهران، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت خارجه، 1370؛ و نيز فارابي؛ ر.ك: ابونصر فارابي، سياست مدينه، ترجمه سيد جعفر سجادي، تهران، انجمن فلسفه ايران، 1358.

10- امام خميني، صحيفه نور، ج 21، ص 47.