در تاريخ پر فراز و نشيب اسلام، تفرقه بين مذاهب و ملل اسلامى، از مسائل پيچيده و بنيانكن جوامع اسلامى بوده است كه خسارتها و لطمههاى مادى و معنوى جبران ناپذيرى بر پيكر امت واحده اسلامى وارد ساخته است، اين زخم خونين در چهره زيباى امت اسلامى از ديد مصلحان امت پنهان نمانده و نگرانى آنان را برانگيخته است. از اينرو در مقاطع تاريخى متعدد مصلحانى درصدد ايجاد وحدت بين مسلمين برآمده تا التيام بخش درد از قلب امت اسلامى باشند، هر يك از اينان اهداف ويژهاى را نيز دنبال نمودهاند. يكى از چهرههاى شاخص مصلحان وحدتطلب امت اسلامى، سيد جمالالدين اسدآبادى است. وى به همراه شاگردش «شيخ محمد عبده» وحدت اسلامى را از مهمترين اهداف آرمانى خود مىدانست و در اين راه تلاش و كوشش فراوانى به عمل آورد، در اين راستا وى وطن خاصى براى خويش انتخاب نكرد، و در طول عمر مبارزاتى خود به كشورهاى متعدد سفر نمود و سكنا گزيد. ديگر فردى كه در راه وحدت اسلامى اقدام نمود، رئيس جامعالازهر مصر، شيخ محمود شلتوت بود كه فتواى جواز پيروى از فقه شيعه را صادر نمود و مذهب تشيع را در رديف چهار مذهب فقهى اهل سنتبه رسميتشناخت، تاسيس مركز «دارالتقريب بين المذاهب الاسلاميه» در قاهره توسط آيتالله محمدتقى قمى در ايجاد اين گرايش معتدل در شخص شيخ محمود شلتوت مؤثر بود و تلاشهاى بىشائبه آيتالله بروجردى در صدور فتواى شيخ شلتوت و به رسميتشناخته شدن مذهب شيعه در كنار مذاهب چهارگانه اهل تسنن كه وحدت اسلامى را وارد مرحله نوين كرد، نقش بسزايى داشت. علىرغم اين تلاشهاى وحدتطلبانه علماى شيعه و اهل تسنن، دولتها و ملتهاى اسلامى همچنان در تب و تاب تفرقه مىسوختند و استعمارگران شرق و غرب با دامن زدن به آتش تفرقه به غارت منابع كشورهاى اسلامى مىپرداختند، توطئه و فتنهگريهاى دشمنان امت اسلامى براى ايجاد تفرقه و سوء استفاده از شرايط تفرقهآميز براى به يغما بردن منابع و ذخاير زيرزمينى و روزمينى كشورهاى اسلامى بويژه، طلاى سياه (نفت) آنان از يك سو و جهالت و نادانى پيروان مذاهب مختلف اسلامى بر سر مسائل كوچك و ناچيز و فراموشى اصول مشترك از سوى ديگر دستبه دست هم داده بود تا روز به روز آتش تفرقه برافروخته شده و فاصله بين مسلمانان بيشتر و عميقتر شود، اما آغاز نهضت اسلامى امام خمينى در سال 1342 و وقوع انقلاب اسلامى 1357 ايران نقطه عطف تفكر وحدت اسلامى - وحدت شيعه و سنى از يك طرف و وحدت كشورهاى اسلامى از طرف ديگر - بود كه شخص امام خمينى (ره) منادى اين وحدت بود. انديشه وحدت امام خمينى علىرغم آنكه جنبه عبادى - سياسى داشت آرمان ويژهاى بود كه اين مقاله درصدد تبيين نسبى اين آرمان است. بايد پرسيد، انگيزههاى امام خمينى (ره) در تفكر وحدت چه بود و چه اهدافى را تعقيب مىنمود؟ در پاسخ به اين سؤال به نظر مىرسد; انديشه وحدت از ديدگاه امام خمينى وسيله و ابزار اصلى نفى سبيل و سلطه غير مسلمان بر امت اسلامى بوده و وحدت رمز پيروزى و بقاى امت اسلامى است. (1) «از جمله چيزهايى كه براى قيام مسلمانان و مستضعفان جهان عليه چپاولگران جهانى و مستكبران جهانخوار لازم به تذكر است آن است كه نوعا قدرتهاى ستمگر از راه ارعاب و تهديد يا بوسيله بوقهاى تبليغاتى خودشان و يا بوسيله عمال مزدور بومى خائنشان مقاصد خود را اجرا مىكنند در صورتى كه اگر ملتها با هوشيارى و وحدت در مقابلشان بايستند موفق به اجراى آن نخواهند شد» (2) .
لطفا منتظر باشید ...
