تفسير: اسرار همه چيز نزد او است
در آخرين آيه بحث گذشته سخن از بازگشت اعمال نيك و بد به صاحبان آنها بود كه اشاره ضمنى به مساله ثواب و جزاى روز قيامت داشت.در اينجا اين سؤال براى مشركان مطرح مىشد كه اين قيامت كه مىگويى كى خواهد آمد؟! قرآن در آيات مورد بحث نخست در پاسخ اين سؤال مىگويد: آگاهى بر زمان قيامت مخصوص خدا است" و علم آن تنها به خدا باز مىگردد" (إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ).هيچ پيامبر مرسل و فرشته مقربى نيز از آن آگاه نيست، و بايد هم آگاه نباشند، تا هر لحظه همگان وقوع آن را احتمال دهند و اثر تربيتى خاص اين انتظار در همه مكلفين محفوظ باشد.سپس مىافزايد: نه تنها آگاهى بر زمان قيام قيامت مخصوص خدا است، علم به اسرار اين عالم و موجودات پنهان و آشكارش نيز از آن او است" هيچ ميوهاى از غلاف خود خارج نمىشود، و هيچ زن يا حيوان مادهاى باردار نمىگردد، و حمل خود را بر زمين نمىنهد مگر به علم و آگاهى پروردگار" (وَ ما تَخْرُجُ مِنْ ثَمَراتٍ مِنْ أَكْمامِها وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثى وَ لا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ) «1».نه در عالم گياهان و نه در عالم حيوان و انسان نطفهاى منعقد نمىشود و بارور نمىگردد و تولد نمىيابد مگر به فرمان خداوند بزرگ و به مقتضاى علم و حكمت او." اكمام" جمع" كم" (بر وزن جن) به معنى غلافى است كه روى
(1)" من" در" من ثمرات" و" من انثى" و همچنين در" من شهيد" كه در ذيل آيه مىآيد زائده است كه براى تاكيد آمده.