تفسیر نمونه جلد 20

تا براى آنها روشن شود كه خداوند حق است" (سَنُرِيهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ فِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ).

" آيات آفاقى" همچون آفرينش خورشيد و ماه و ستارگان با نظام دقيقى كه بر آنها حاكم است، و آفرينش انواع جانداران و گياهان و كوه‏ها و درياها با عجائب و شگفتيهاى بى‏شمارش، و موجودات گوناگون اسرار آميزش، كه هر زمان اسرار تازه‏اى از خلقت آنها كشف مى‏شود، و هر يك آيه و نشانه است بر حقانيت ذات پاك او.

و" آيات انفسى" همچون آفرينش دستگاههاى مختلف جسم انسان و نظامى كه بر ساختمان حيرت‏انگيز مغز و حركات منظم قلب و عروق و بافتها و استخوانها، و انعقاد نطفه و پرورش جنين در رحم مادران، و از آن بالاتر اسرار و شگفتيهاى روح انسان مى‏باشد، كه هر گوشه‏اى از آن كتابى است از معرفت پروردگار و خالق جهان.

درست است كه اين آيات قبلا به اندازه كافى از سوى پروردگار ارائه شده، اما با توجه به جمله" سنريهم" كه" فعل مضارع" و دليل بر استمرار است، اين ارائه به طور مستمر ادامه دارد، و اگر انسان صدها هزار سال نيز عمر كند هر زمان كشف تازه و ارائه جديدى از آيات الهى خواهد داشت، چرا كه اسرار اين جهان پايان پذير نيست! تمام كتابهاى علوم طبيعى و انسان‏شناسى در تمام ابعادش (علم تشريح، فيزيولوژى، روان‏شناسى، روانكاوى) و علوم مربوط به شناخت گياهان و حيوانات، و مواد آلى طبيعت، و هيئت، و غير آن، در حقيقت همه كتب توحيد و معرفة اللَّه هستند، چرا كه عموما پرده از روى اسرار شگفت‏انگيزى بر مى‏دارند كه بيانگر علم و حكمت و قدرت بى‏پايان آفريننده اصلى اين جهان است.

گاه يكى از اين علوم، بلكه يك رشته از ده‏ها رشته از يكى از اين علوم،