تفسیر نمونه جلد 20

متناسب با آيه 90 و 91 سوره مريم مى‏باشد كه بعد از ذكر گفتار ناهنجار كفار كه براى خدا فرزند قائل شدند، مى‏فرمايد: تَكادُ السَّماواتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَ تَنْشَقُّ الْأَرْضُ وَ تَخِرُّ الْجِبالُ هَدًّا أَنْ دَعَوْا لِلرَّحْمنِ وَلَداً:" نزديك است آسمانها به خاطر اين سخن از هم پاره شود، و زمين بشكافد، و كوه‏ها به شدت فرو ريزد، چرا كه آنها براى خداوند رحمن فرزندى قائل شدند". اين دو تفسير در عين حال با هم منافاتى ندارد، و مى‏تواند در مفهوم آيه جمع باشد.

در اينكه چگونه آسمانها و كوه‏ها كه موجوداتى جامدند در برابر عظمت وحى يا گفتار ناهنجار مشركان ممكن است از هم بشكافند تفسيرهاى متعددى وجود دارد كه شرح آن را در سوره مريم ذيل آيات فوق آورده‏ايم، و خلاصه‏اش چنين است:

مجموعه عالم هستى، از جماد و نبات و غير آن، داراى يك نوع عقل و شعور است، هر چند ما آن را درك نمى‏كنيم، و بر همين اساس تسبيح و حمد خدا مى‏گويند، و در برابر كلام او خاضع و خاشعند.

يا اينكه اين تعبير كنايه از عظمت و اهميت مطلب است، مثل اينكه مى‏گوئيم حادثه به قدرى عظيم بود كه گويى آسمان و زمين بر سر ما خراب كردند.

سپس در دنباله آيه مى‏افزايد:" فرشتگان تسبيح و حمد پروردگارشان را بجا مى‏آورند و براى كسانى كه در زمين هستند استغفار مى‏كنند" (وَ الْمَلائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ).

رابطه اين جمله با جمله قبل بنا بر تفسير اول چنين است كه فرشتگان حامل اين وحى بزرگ آسمانى پيوسته حمد و تسبيح خدا بجا مى‏آورند، و او را به هر كمالى مى‏ستايند، و از هر نقصى منزه مى‏شمرند، و چون در محتواى اين وحى بزرگ يك سلسله تكاليف و وظائف الهى است، و احيانا ممكن است براى مؤمنان لغزشهايى پيش آيد، مى‏گويد آنها به يارى مؤمنان مى‏شتابند، و براى لغزشهاى‏