تفسیر نمونه جلد 20

عظمت خشم خدا نسبت به آنان است «1».

هر دو تفسير مناسب است اما تفسير اول از جهاتى مناسبتر به نظر مى‏رسد.

به هر حال مجرمان با مشاهده اوضاع و احوال قيامت و آگاهى بر خشم خداوند نسبت به آنها از خواب غفلت طولانى خويش بيدار مى‏شوند و در فكر چاره مى‏افتند، و" مى‏گويند: پروردگارا! ما را دو بار ميراندى و دو بار زنده كردى و ما در اين مرگ و حياتها همه چيز را فهميديم، اكنون به گناهان خود اعتراف مى‏كنيم، آيا راهى براى خارج شدن از دوزخ (و بازگشت به دنيا و جبران ما فات) وجود دارد"؟! (قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَ أَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلى‏ خُرُوجٍ مِنْ سَبِيلٍ).

آرى در آنجا پرده‏هاى غرور و غفلت كنار مى‏رود، و چشم حقيقت بين انسان باز مى‏شود، لذا چاره‏اى جز اعتراف به گناه ندارد.

آنها در اين جهان اصرار به انكار معاد داشتند، و پيامبران را در اين زمينه به باد استهزاء مى‏گرفتند، اما هنگامى كه مرگ و حيات متوالى خود را مى‏بينند جايى براى انكار باقى نمى‏ماند، تكيه كردن آنها روى تكرار مرگ و حيات شايد از اين نظر است كه مى‏خواهند بگويند: اى خداوندى كه مالك مرگ‏

(1) طبق تفسير اول" اذ"" ظرفيه" است و متعلق به" مقتكم انفسكم" مى‏باشد.

و طبق تفسير دوم" تعليليه" است، و متعلق به مقت اللَّه مى‏باشد- قابل توجه اينكه در باره دو" مقت" كه در آيه فوق است چهار احتمال وجود دارد كه هر يك از مفسران يكى از آنها را برگزيده است: نخست اينكه ظرف هر دو قيامت بوده باشد، ديگر اينكه ظرف هر دو دنيا باشد سوم اينكه ظرف مقت اول دنيا و مقت دوم آخرت باشد، و چهارم عكس آن است، ولى از همه بهتر طبق تفسير فوق اين است كه اولى مربوط به آخرت و دومى مربوط به دنيا و يا هر دو مربوط به آخرت باشد (دقت كنيد).