تفسیر نمونه جلد 20

و هر چه درخواست مى‏كنند به جايى نمى‏رسد؟

مى‏فرمايد:" هر گاه خداوند روزى را براى بندگانش وسعت بخشد در زمين طغيان و سركشى و ستم مى‏كنند" (وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ).

" و لذا به مقدارى كه مى‏خواهد و مصلحت مى‏بيند روزى را نازل مى‏كند" (وَ لكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما يَشاءُ).

و به اين ترتيب مساله تقسيم روزى بر اساس حساب دقيقى است كه پروردگار در باره بندگان دارد" چرا كه او نسبت به بندگانش آگاه و بيناست" (إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ).

او پيمانه و ظرفيت وجودى هر كس را مى‏داند و طبق مصلحت او به او روزى مى‏دهد، نه چندان مى‏دهد كه طغيان كنند، و نه چندان كه از فقر فريادشان بلند شود.

شبيه اين معنى در آيه 6 و 7 سوره علق آمده است إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى‏ أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى‏" انسان طغيان مى‏كند هر گاه احساس بى‏نيازى و غنى نمايد".

و به راستى چنين است، و مطالعه در حال انسانها گواه صادق اين واقعيت است كه وقتى دنيا به آنها روى مى‏آورد و صاحب زندگى مرفه مى‏شوند و مسير حوادث بر وفق مراد آنها است، ديگر خدا را بنده نيستند، به سرعت از او فاصله مى‏گيرند، در درياى شهوات غرق مى‏شوند، و آنچه ناگفتنى است آن مى‏كنند، و هر گونه ظلم و ستم و فساد را در زمين گسترش مى‏دهند.

در تفسير ديگرى از" ابن عباس" در مورد اين آيه مى‏خوانيم كه منظور از" بغى" در اينجا ظلم و ستم و طغيان نيست بلكه بغى به معنى طلب است، يعنى اگر خداوند روزى را براى بندگانش گسترده سازد باز طلب بيشتر مى‏كنند و هرگز سير نخواهند شد! ولى تفسير اول كه از سوى بسيارى از مفسران انتخاب شده صحيحتر