تفسیر نمونه جلد 20

(ذلِكُمْ بِأَنَّهُ إِذا دُعِيَ اللَّهُ وَحْدَهُ كَفَرْتُمْ وَ إِنْ يُشْرَكْ بِهِ تُؤْمِنُوا).

آرى هر جا سخن از توحيد و پاكى و تقوا و فرمان حق بود چهره در هم مى‏كشيديد، و هر جا از كفر و نفاق و شرك و آلودگى سخن به ميان مى‏آمد خوشحال و شادان مى‏شديد، و به همين دليل سرنوشتى غير از اين نداريد.

در اينجا اين سؤال پيش مى‏آيد كه اين پاسخ چگونه با در خواست بازگشت به دنيا ارتباط پيدا مى‏كند؟

ولى تعبيرات آيه بيانگر اين واقعيت است كه اين گونه اعمال آنها مقطعى و موقتى نبود بلكه دائما چنين بودند، لذا اگر باز گردند همين برنامه را ادامه خواهند داد و اين ايمان و تسليم در قيامت جنبه اضطرارى دارد نه واقعى، بعلاوه اعتقاد و اعمال و نيات گذشته آنها ايجاب مى‏كند به طور مخلد در دوزخ باشند، با اين حال بازگشت به دنيا امكان پذير نيست.

به هر حال اين وضع مخصوص كسانى است كه كفر و شرك و گناه در وجود آنها ريشه دوانده، همانها كه به گفته قرآن از شنيدن نام خداى يگانه مشمئز مى‏شدند، و از شنيدن نام بتها شادمان،" وَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَحْدَهُ اشْمَأَزَّتْ قُلُوبُ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَ إِذا ذُكِرَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ إِذا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ (زمر- آيه 45).

اين اختصاص به عصر پيامبر (ص) ندارد در زمان ما نيز كوردلانى هستند كه از ايمان و توحيد و تقوا گريزانند و هر جا بوى كفر و نفاق و فساد به مشام برسد به آنجا رو مى‏آورند.

لذا در بعضى از روايات اهل بيت (ع) اين آيه به مساله" ولايت" تفسير شده كه بعضى از شنيدن آن ناراحت مى‏شوند، و از شنيدن نام مخالفان آنها شاد (روشن است كه اين تفسير از قبيل تطبيق كلى بر مصداق است نه انحصار تمام مفهوم آيه در اين مصداق).