تفسیر نمونه جلد 20

بازگشت، كسى نمى‏تواند تصميم ديگرى بگيرد.

به هر حال براى نجات از عذاب راههايى تصور مى‏شود كه تمام آنها در آن روز بسته است، يكى بازگشت از آنجا به عالم دنيا و جبران خطاها و گناهان است.

ديگر وجود پناهگاهى كه انسان در كنار آن مصون بماند.

و سرانجام وجود كسى كه به دفاع از انسان برخيزد.

هر يك از جمله‏هاى سه گانه آيه فوق اشاره به نفى يكى از اين سه راه است.

بعضى جمله" ما لَكُمْ مِنْ نَكِيرٍ" را به اين معنى تفسير كرده‏اند كه شما هرگز در آنجا نمى‏توانيد گناهان خود را منكر شويد، چرا كه دلائل و شهود به قدرى زياد است كه جاى انكار نيست، ولى تفسير اول مناسبتر به نظر مى‏رسد.

در آيه بعد روى سخن را به پيامبر (ص) كرده به عنوان دلدارى از آن حضرت مى‏فرمايد: با اينهمه" اگر آنها رويگردان شوند غمگين مباش، ما تو را مسئول حفظ آنان از انحراف به طور اجبار قرار نداده‏ايم" (فَإِنْ أَعْرَضُوا فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً).

" وظيفه تو تنها ابلاغ رسالت الهى است" خواه پذيرا شوند و خواه نشوند (إِنْ عَلَيْكَ إِلَّا الْبَلاغُ).

تو بايد رسالت الهى خود را به نحو كامل ابلاغ، و بر آنها اتمام حجت كنى، دلهاى آماده آن را مى‏پذيرد هر چند گروه زيادى بى‏خبر اعراض كنند، تو مسئوليتى در اين زمينه ندارى.

نظير همين معنى در اوائل همين سوره آمده است كه مى‏فرمايد:" وَ ما أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِوَكِيلٍ" تو مامور وادار ساختن آنها به پذيرش حق نيستى (شورى آيه 6).

سپس ترسيمى از حال اين جمعيت بى ايمان و اعراض كننده كرده، مى‏گويد: