تفسیر نمونه جلد 20

در كتاب" وجوه القرآن" وحى را بر ده وجه شمرده، و بعضى عدد را از اين هم بيشتر دانسته‏اند.

اما از يك نظر از مجموع موارد استعمال وحى و مشتقات آن مى‏توان نتيجه گرفت كه وحى از سوى پروردگار دو گونه است:" وحى تشريعى" و" وحى تكوينى":" وحى تشريعى" همان است كه بر پيامبران فرستاده مى‏شد، و رابطه خاصى ميان آنها و خدا بود كه فرمانهاى الهى و حقايق را از اين طريق دريافت مى‏داشتند.

" وحى تكوينى" در حقيقت همان غرائز و استعدادها و شرائط و قوانين تكوينى خاصى است كه خداوند در درون موجودات مختلف جهان قرار داده است.

2- حقيقت اسرار آميز وحى‏

در مورد" ماهيت وحى" سخن بسيار گفته شده، ولى از آنجا كه اين ارتباط مرموز از حدود ادراكات ما خارج است اين بيانات نيز نمى‏تواند ترسيم روشنى از مساله كند، و حتى گاه به بيراهه كشانده شده، آنچه گفتنى است در حقيقت در آيه مورد بحث به صورت فشرده و زيبايى بيان شده است، و بيش از آن تلاش و كوشش دانشمندان در اين بحث به جايى نرسيده است، در عين حال لازم است بعضى از تفسيرها را كه فلاسفه قديم و جديد در باره وحى گفته‏اند در اينجا ياد آور شويم:

الف- تفسير بعضى از فلاسفه قديم‏

آنها روى مقدمات مفصلى معتقد بودند كه وحى عبارت است از اتصال فوق العاده نفس پيامبر با" عقل فعال" كه سايه آن بر عالم" حس مشترك" و" خيال" نيز گسترده مى‏شود.