تفسیر نمونه جلد 20

توضيح اينكه: آنها معتقد بودند كه روح انسانى داراى سه قوه است" حس مشترك" كه با آن صور محسوسات را ادراك مى‏كند، و" قوه خيال" كه با آن صورتهاى جزئيه ذهنى را درك مى‏نمايد و" قوه عقليه" كه با آن صور كليه را درك مى‏كند.

اين از يك سو، از سوى ديگر، آنها اعتقاد به افلاك نه گانه بطلميوسى داشتند، و براى افلاك، نفس مجرد (همچون روح براى بدن ما) معتقد بودند، و مى‏افزودند: اين نفوس فلكى از موجودات مجردى بنام" عقول" الهام مى‏گيرند، و به اين ترتيب" نه عقل" مربوط به" افلاك نه گانه" قائل بودند.

از سوى سوم، عقيده داشتند كه نفوس انسانى و ارواح آنها براى فعليت يافتن استعدادها و درك حقايق، بايد از وجود مجردى كه آن را" عقل فعال" مى‏ناميدند كسب فيض كنند، كه نامش" عقل دهم" يا" عقل عاشر" بود، و نام" عقل فعال" را به اين مناسبت بر آن مى‏گذاردند كه سبب فعليت استعدادهاى عقول جزئيه بود.

از سوى چهارم، معتقد بودند هر قدر روح انسان قويتر باشد ارتباط و اتصالش با عقل فعال كه منبع و خزانه معلومات است بيشتر خواهد بود، بنا بر اين يك روح قوى و كامل مى‏تواند در كوتاهترين مدت وسيعترين معلومات را به فرمان خدا از" عقل فعال" كسب كند.

و همچنين هر اندازه قوه خيال قويتر باشد، بهتر مى‏تواند اين مفاهيم را در لباس صورتهاى حسى قرار دهد، و هر اندازه حس مشترك قويتر گردد انسان صور محسوسه خارجيه را بهتر درك مى‏كند.

سپس از مجموع اين مقدمات چنين نتيجه مى‏گرفتند: روح پيامبر چون فوق العاده قوى است رابطه و اتصالش با عقل فعال بسيار زياد است، و به همين دليل مى‏تواند در اكثر اوقات معلومات را به صورت كلى از عقل فعال بگيرد.