تفسیر نمونه جلد 20

از يك سو موانع مادى همچون كوه‏ها برچيده مى‏شود، و به گفته قرآن زمين به صورت قاعاً صَفْصَفاً (همواره و بدون پستى و بلندى) در مى‏آيد (طه- 106).

از سوى ديگر همه انسانها از درون قبرها سر برمى‏دارند و خارج مى‏شوند.

از سوى سوم اسرار درون همگان آشكار مى‏گردد: يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ (طارق- 9).

و زمين آنچه را در درون دارد بيرون مى‏فرستد: وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها (زلزال- 2).

از سوى چهارم نامه‏هاى اعمال گشوده مى‏شود و محتواى آن آشكار مى‏گردد:

(وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ (تكوير- 10).

از سوى پنجم اعمالى كه انسان از پيش فرستاده در برابر او مجسم مى‏شود:

يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ يَداهُ (نبا- 40).

و از سوى ششم مسائلى را كه انسان اصرار در اخفاى آنها داشت ظاهر مى‏گردد:

بَلْ بَدا لَهُمْ ما كانُوا يُخْفُونَ مِنْ قَبْلُ (انعام- 28).

از سوى هفتم اعضاى پيكر انسان و حتى زمينى كه روى آن اعمالى انجام داده به افشاگرى برمى‏خيزند و حقايق را بازگو مى‏كنند: يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها (زلزال- 4).

خلاصه انسانها با تمام وجود و تمام هستى و هويت خويش در آن صحنه عظيم ظاهر مى‏شوند، و هيچ چيزى مكتوم نمى‏ماند: وَ بَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعاً (ابراهيم- 21).

چه صحنه عجيب و وحشتناكى است؟! براى اينكه بدانيم در آنجا چه غوغايى بر پا مى‏شود كافى است فكر كنيم كه يك لحظه در اين دنيا چنين صحنه‏اى بر پا شود و درون و برون و خلوت و جلوت همه انسانها يكى گردد، چه ولوله‏اى در ميان خلق ايجاد خواهد شد؟ و چگونه رشته‏هاى پيوند مردم از هم گسسته مى‏شود؟!