اخلاق اسلامی نسخه متنی

(عمر زيادى برتو بگذرد و) دلت سخت گردد، به ادب و تربيت تو پرداختم ...

درجاى ديگر به همه جوانان خداجو و آرمان خواه سفارش مى كند:

-(يامَعْشَرَالْفِتْيانِ، حَصِّنُوا اَعْراضَكُمْ بِالاَْدَبِ...)(12) اى قشر جوان ! آبروى خويش را با ادب حفظ كنيد... .

امام خمينى قدس سرّه نيز خطاب به جوانان مى فرمايد:

(جـوانـان نـنـشـيـنند كه گرد پيرى سر و روى آنان را سفيد كند. ما به پيرى رسيده ايم و به مـصـايـب و مـشـكـلات آن واقـفيم . شما تا جوان هستيد، مى توانيد كارى انجام دهيد، تا نيرو واراده جـوانى داريد، مى توانيد هواهاى نفسانى ، مشتهيات دنيايى و خواسته هاى حيوانى را از خود دور سـازيـد، ولى اگـر درجـوانى به فكر اصلاح و ساختن خود نباشيد ديگر در پيرى كار از كار گذشته است . تا جوانيد فكر كنيد، نگذاريد پير و فرسوده شويد، قلب جوان لطيف و ملكوتى است ، انگيزه هاى فساد در آن ، ضعيف مى باشد، ليكن هر چه سن بالا رود، ريشه گناه ، در قلب قـويـتـر و مـحـكـمـتـر مـى گـردد، تـا جـايـى كـه كـنـدن آن از دل ، ممكن نيست .)(13)

روش اخلاقى قرآن:

بـراى حـاكـمـيـت اخـلاق نـيـكو در جامعه مى توان به درمان بيماريهاى اخلاقى پرداخت و نيز مى تـوان اقـدام بـه بـهداشت اخلاقى و پيشگيرى از پيدايش ناهنجاريهاى اخلاقى كرد. روش قرآن ايـن اسـت كـه بـا تـربـيـت ديـنـى و رشـد ايـمـان واعـتـقـاد بـه خـدا جـلو پـيـدايـش رذايل اخلاقى را مى گيرد و به عبارت ديگر، روش قرآن بهداشت وپيگيرى روحى واخلاقى است ، نـه آنـكـه اجـازه دهد بيماريهاى اخلاقى پديد آيد و به درمان آن بپردازد، البته اسلام براى زشـتـيـهـاى اخـلاقـى راه درمان را نيز نشان داده است ؛ اما در آغاز اقدام به جلوگيرى ازپيدايش و رشد ناهنجاريهاى اخلاقى مى كند و همواره پيشگيرى آسانتر و بهتر از درمان بيمارى است .

(اسـلام از آغـاز دل انـسـان را بـا ايـمـان و عـشق به خدا پر مى كند. نتيجه ايمان به خدانيز جز اعـمـال و صـفـات نـيـكـو نـيـسـت ، پـس روش قـرآن بـر اسـاس تـوحـيـد خـالص و كامل بنا شده است ، توحيدى كه تنها در اسلام ديده مى شود و ضامن اسلام است ).(14)

رابطه اخلاق وايمان:

هـمـان گـونـه كـه در درس اوّل بـيان شد، روش قرآن در مورد اخلاق ، بر پايه ايمان و توحيد ناب ، استوار است ؛ به اين معنا كه ايمان ، پشتوانه اخلاق و ارزشهاى اخلاقى است و ارزشهاى اخلاقى نيز، بدون پشتوانه ايمان ، در اثر تغيير شرايط، زود از هم مى پاشد.

اكـنـون بـبـينيم ، ايمان چيست ؟ چه آثارى دارد؟ و چگونه پشتوانه اخلاق و صفات اخلاقى است ؟ به عبارت ديگر، ارتباط اخلاق و ايمان چگونه است ؟ ايمان چيست ؟ ايـمـان در لغـت بـه مـعـنـى (گـرويـدن )(15) و (تـسـليـم تـواءم بـا اطـمـيـنـان خاطر)(16) است .

ايمان مربوط به دل و اعتقاد است . چنانكه عده اى از اعراب باديه نشين ، خدمت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله آمده ، گفتند:

يا رسول الله ! ايمان آورديم ، آيه نازل شد:

(قـالَتِ الاَْعـْرابُ امـَنـّا قـُلْ لَمْ تـُؤْمـِنـُوا وَلكـِنْ قـُولُوا اَسـْلَمـْنـا وَلَمـّا يـَدْخـُلِ الاْ يـمـانُ فـى قُلُوبِكُمْ)(17) بـاديـه نـشـيـنان (به رسول خدا) گفتند ايمان آورديم . (اى پيامبر! به آنان ) بگو: شما ايمان نـيـاورده ايـد و ليـكـن بـگـويـيـد اسـلام آورديـم و ايـمـان هـنـوز در دل شما وارد نشده است .

از ايـن آيـه مـى فهميم كه ايمان در اصطلاح قرآن ، واقعيت و حقيقتى مربوط به قلب انسان است نـه مـربـوط بـه بـدن انـسـان ، نه مربوط به پيشانى انسان كه آثار سجده داشته باشد يا نـداشـتـه بـاشد و نه مربوط به زبان انسان كه ذكر خدا بگويد يا نگويد، بلكه به ريشه اين امور كه يك حالت قلبى ، فكرى و اعتقادى است ، مربوط مى شود.(18)