ما در باره اين روايت روى دو فرض صحبت مى‏كنيم: - ولایت فقیه نسخه متنی

‌صفحه‌ى 60

شيخ صدوق، عليه الرحمة، اين روايت را در كتابهاى معانى الاخبار، عيون اخبار الرضا، و مجالس، از پنج طريق كه تقريبا چهار طريق مى‏شود، چون دو طريق از بعضى جهات مشترك است نقل كرده است.

در مواردى كه «مُسنَد»، ذكر شده است، در يك مورد فيعلمونها، و در بقيه موارد فيعلمونها الناس مى‏باشد. و آنجا كه «مُرسل»، ذكر شده است، فقط صدر روايت است و جمله فيعلمونها الناس من بعدى را ندارد.

ما در باره اين روايت روى دو فرض صحبت مى‏كنيم:

فرض كنيم روايت «واحده» باشد و جمله فيعلمونها.. در ذيل حديث زياده شده. و يا اين كه جمله مزبور بوده و افتاده است. و سقوط جمله به واقع نزديكتر است زيرا اگر اضافه شده باشد، نمى‏توان گفت از روى خطا يا اشتباه بوده است چون همان طور كه عرض شد، روايت از چند طريق رسيده، و راويان حديث هم دور از هم زندگى مى‏كرده‏اند: يكى در بلخ، و ديگرى در نيشابور، و سومى در جاى ديگر. با اين وصف نمى‏شود عمداً اين جمله‏