تندروي - دوستي نسخه متنی

3- حسادت و تندروي

«حسد» حالتي نفساني است كه انسان سلب كمال و نعمت متوهم را از غير آرزو كند قيد «متوهم» نشان مي‎دهد كه لازم نيست آنچه حسود ميل زوال آن را دارد كمال و نعمت واقعي باشد، ممكن است چيزي كمال و نعمت واقعي به شمار نيايد ولي حسود آن را كمال پندارد و خواستار زوالش باشد.[1]

حسد سبب مي‎شود انسان در زندگي اجتماعي احساس تنهايي كند و كسي با او دوست نشود.

علي ـ عليه السلام ـ مي‎فرمايد:

حسود دوستي برايش نيست.[2]

شهيد دستغيب دربارة اين سخن حضرت مي‎نويسد:

حسود دوستي برايش نيست. يعني نه خودش دوست كسي مي‎شود؛ زيرا كسي كه نعمت را در ديگري نمي‎تواند ببيند و زوال آن را آرزو دارد، دشمن آن شخص است؛ و ديگري هم دوست او نخواهد شد؛ زيرا حسود با نيش زبان و كارهاي ناروايش محسود را آزرده خواهد كرد تا جايي كه همسر و فرزندش هم دوست او نخواهند شد.[3]

حضرت در كلامي ديگر حسادت را از آفت‌هاي دوستي مي‌داند و مي‌فرمايد: حسادت بر دوست، از آفات دوستي است.[4]

تندروي

تندروي در دوستي آفت دوستي شمرده مي‎شود و آثاري خطرناك و زيانبار در پي دارد. اسلام از پيوندهاي دوستانه ميان مسلمانان جانبداري مي‎كند و آن را سرمايه‎اي گرانبها و ارزنده مي‎شمارد؛ ولي تندروي در اين امر را نادرست مي‎داند.

علي ـ عليه السلام ـ مي‎فرمايد:

با دوست خود در حدّ اعتدال دوستي كن؛ زيرا ممكن است روزي دشمن تو گردد.[5]

افراط در دوستي سبب مي‎شود انسان تمام اسرار زندگي خود را با دوست در ميان نهد. در اين موقعيت، اگر آن دوست تغيير روش دهد و به دشمني گرايد، از اسراري كه در ايام دوستي به دست آورده، ناجوانمردانه بهره مي‎برد.

[1] . روح الله خميني: چهل حديث، ص 113.

[2] . عبدالواحد آمدي: تصنيف غررالحكم و دررالكلم، ص 301.

[3] . سيد عبدالحسين دستغيب: قلب سليم، ص 708.

[4] . نهج البلاغه، حكمت 218.

[5] . همان، حكمت 268.