صفات دوستان شايسته
همة مردم شايستة دوستي نيستند. انسان بايد دوستانش را برگزيند. براي گزينش دوستان شايسته، بايد نخست صفات آنها را شناخت. در نگاه امام علي ـ عليه السلام ـ ويژگيهاي دوست خوب چنين است:1. خردمندي
علي ـ عليه السلام ـ خرد و آثار مثبت آن را بسيار ستوده است.[1] براي مثال ميفرمايد:هيچ ثروتي چون خرد و هيچ فقري چون ناداني نيست.[2]ارزش انسان به عقلش است.[3]براي انسان دو فضيلت وجود دارد: عقل و منطق (گفتار). به وسيلة عقل استفاده ميكند و به وسيلة گفتار استفاده ميدهد.[4]بر اين اساس. دستور ميدهد با افراد عاقل دوستي كنيم:هر كس با خردمندان مصاحبت كند، بزرگ ميشود.[5]دوستي با عاقل امنيتآور است.[6]2. يكرنگي و صميميت
يكي ديگر از صفات دوستان شايسته يكرنگي است. افراد رنگارنگ و بوقلمون صفت شايستة دوستي نيستند. دوستي يكرنگ است كه هنگام گرفتاري انسان را فراموش نميكند و در غيبت نيز مدافع وي باشد. از نظر علي ـ عليه السلام ـ دوستي در راه خدا به يكرنگي ميانجامد.[7] در ديوان منسوب به آن حضرت آمده است:هر دوستي براي خدا به يكرنگي ميانجامد؛ حال آن كه هيچ برادرياي بر بنياد فسق به يكرنگي نميانجامد.[8]البته - چنان كه گذشت - صميميت و يكرنگي به معناي گفتن تمام اسرار به دوست نيست. بايد در اين مسأله راه ميانه پيمود. نه همة اسرار را به او گفت و نه همة اطلاعات مرتبط با گذشته را از وي پنهان داشت.3. دانشمندي
ينبعي للعاقل آن يكثر من صحبة العلماء و الابرار و بجتنب مقارنة الاشرار و الفجار.عاقل سزاوار آن است كه با عالمان و نيكان، بسيار مصاحبت كند و از همنشيني با بدان و تبهكاران بپرهيزد.[9]4. نيك خواهي
لاخير في قوم ليسوا بناصحين و لايحبون الناصحين.در مردمي كه نه خود نيك خواهانند و نه نيك خواهان را دوست دارند، خيري نيست.[10]5. راهنمايي به سوي خير
خير الاصحاب من يسددك علي الخير.بهترين ياران، كسي است كه تو را به سوي خير راهنمايي ميكند.[11][1] . ر.ك: عبدالواحد آمدي: تصنيف غررالحكم و دررالكلم، صص 56 - 49.[2] . همان.[3] . همان.[4] . همان.[5] . همان، ص 429.[6] . همان.[7] . محمد محمدي ري شهري: دوستي در قرآن و حديث، ترجمة سيد حسن اسلامي، ص 526.[8] . همان.[9] . همان، ص 193.[10] . محمد محمدي ري شهري: دوستي در قرآن و حديث، ترجمة سيد حسن اسلامي، ص 193.[11] . همان.