استغفار، سبب غفران - شرح چهل حديث از حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) نسخه متنی

استغفار، سبب غفران

(إِذا اسْتَغْفَرْتَ اللّهَ فَاللّهُ يَغْفِرُ لَكَ)[1]

اگر از خداوند، طلب مغفرت كنى، خداوند نيز تو را خواهد آمرزيد.

شرح

مرحوم كلينى(رحمه الله) اين حديث شريف را در ضمن حديثى از امام زمان(عليه السلام) نقل كرده است. حاصل حديث آن است كه شخصى به نام يمانى به سامرا وارد مى شود. از طرف امام زمان(عليه السلام)كيسه اى كه در آن دو دينار و دو لباس بود، به دست او مى رسد. او به سبب كمى هدايا آن ها را رد مى كند; ولى بعد از مدّتى از اين عمل خود پشيمان مى گردد و نامه اى مى نويسد و پوزش مى خواهد و در دل خود، ضمن توبه، نيت مى كند كه اگر دوباره اين هديه براى او فرستاده شود، آن را بپذيرد. بعد از مدّتى، هديه به دست او مى رسد، و در توقيعى، حضرت(عليه السلام) به يمانى اشاره كرده، مى فرمايد:

تو، با ردّ هديه ى ما، اشتباه كردى و اگر طلب مغفرت از خداوند كنى، خداوند تو را خواهد بخشيد.

از اين توقيع شريف دو نكته استفاده مى شود:

1. امام زمان(عليه السلام) عالم به سرّ و خفيّات است و از اعمال و حتّى نيّات ما آگاه است; لذا در روايتى، امام صادق(عليه السلام)، در ذيل آيه ى شريفِ: (قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ)[2].

مى فرمايد:
«مراد از مؤمنين امامان اند»[3].

2. طلب مغفرت از خداوند عزّوجلّ، سبب غفران گناهان است. با در نظر گرفتن اين كه طلب، امرى قلبى است و احتياج به لفظ ندارد، از حديث شريف چنين استفاده مى شود كه مجرّد طلب مغفرت (پشيمانى و عزم بر عدم بازگشت به گناه) در تحقّق مغفرت الهى و قبولى توبه كافى است. البتّه توبه ى كامل شرايطى دارد، كه اميرالمؤمنين(عليه السلام)، در حديثى، به آن اشاره كرده است[4].

[1]. كافى، ج1، ص521، ح13 ; كمال الدين، ج2، ص490، ح13 ; ارشاد، ج2، ص361 ; إعلام الورى، ج2، ص264 ; كشف الغمة، ج3، ص251 ; بحارالأنوار، ج51، ص329، ح52 و مدينة العاجز، ج8، ص85 .

[2]. سوره ى توبه، آيه ى 105; بگو عمل كنيد! پس به زودى، خداوند و رسولش و مؤمنان، عمل شما را مى بينند.

[3]. تفسير برهان، ج2، ص838، ح2 .

[4]. ر.ك: نهج البلاغة، حكمت417 ; بحارالأنوار، ج6، ص36 ـ 37، ح59 .