لطفا منتظر باشید ...
حق رجوع به محاكم صالحه [ ماده 11 -10 -8. ]
در مكتب علوى حق گرفتنى است و تن به ظلم دادن همانند ظلم كردن گناه است و بايد انسان مظلوم در احقاق حق خود بكوشد ولو اينكه در اين راه تحمل رنج و شدائد نمايد: 'براى ما حقى است، چنانچه آن را به آسانى به ما دادند، چه بسيار خوب، و گرنه در راه بدست آوردند آن، هر گونه رنج و مشقت را تحمل خواهيم نمود و مانند كسى كه پشت سر ديگرى سوار شتر مى شود و راه دورى را مى پيمايد چگونه براى رسيدن به مقصد، ناگزير از تحمل هر گونه مشقت و شكيبائى است ما هم براى استرداد حق خود هر اندازه كه ممكن باشد كوشش خواهيم كرد.' [ حكمت 155 از نهج البلاغه. ]امام عليه السلام نه تنها به شخص ستمديده حق دفاع و احقاق حق مى دهد بلكه به دولت اسلامى دستور مى دهد: همه گونه وسائل آسان را براى داد خواهى و عرض حال او فراهم سازد. فرمانى كه امام عليه السلام براى مالك اشتر صادر كردند، در اين باره چنين تاكيد مى فرمايند: 'قسمتى از اوقات خود را براى كسانى كه به تو نيازمندند، اختصاص ده و در مجلس عمومى بنشين و براى خدائى كه ترا آفريده فروتنى نما، لشگريان و ياران از نگهبانان و پاسبانان خود را از آنها باز دار، تا سخنگوى ايشان بى ترس و واهمه با تو سخن بگويد، زيرا من بارها از پيغمبر شنيدم كه مى فرمود: هرگز امتى كه حق ناتوان را بدون ترس و نگرانى از زورمندان نگيرد، رنگ سعادت
نخواهد ديد.' [ نهج البلاغه قسمت نامه ها نامه ى 52. ]
و براى محاكم و قضات شرائط و مشخصاتى قائل شده كه بالاتر از آن متصور نيست و نقل آنها از عهده اين مقاله بيرونست. [ ما در جلد سوم كتاب اسلام و حقوق بشر تحت عنوان 'اسلام و محاكم صالحه' شرائط و مشخصات محاكم و قضات را بطور تفصيل بيان كرده ايم. ]
در پايان بحث، تذكر اين نكته را ضرورى مى دانم كه: بررسى يكايك حقوق علوى و مقايسه آن با شعبه هاى مختلف حقوق بشر، كارى بس دامنه دار است و ضمن يك مقاله نمى شود همه ى جوانب آن را بررسى كرد، اميد است كه در فرصت مناسب در اين زمينه همانند مقايسه اسلام با اعلاميه ى جهانى حقوق بشر كه در چهار مجلد تاليف كرده ايم توفيق يابيم، آمين يا رب العالمين.
