3. توصيفِ مضافٌ اليه - توصیف در ترکیبهای اضافی قرآن و لغزشهای برخی از مترجمان نسخه متنی

بررسي: مترجمان فوق همگي صالحين (به صيغه مثنّي) را صفت براي «عباد» (به صيغه جمع) گرفته‏اند، در حالي كه صفت براي «عَبْدَينِ» است.

در ترجمه‏هاي تحت اللفظي معزي و نسخه قرن ششم مشكل مي‏توان فهميد كه مترجمان آن (صالحينِ) را صفت براي چه كلمه‏اي مي‏دانند. ترجمه معزي چنين است: «زير فرمان دو بنده‏اي از بندگانِ ما شايستگاني» كه معلوم نيست شايستگاني را ايشان صفت «دو بنده» گرفته يا «بندگان». در ترجمه نسخه قرن ششم هم آمده است: «زير دست دو بنده از بندگان ما نيكان» كه باز همان مشكل و ابهام وجود دارد.

ترجمه‏هاي درست: تحت سرپرستي دو بنده صالح ما بودند (پورجوادي)؛ تحت فرمان دو بنده صالح ما بودند (قمشه‏اي)؛ زير نكاح دو بنده از بندگان ما، هر دو شايسته (مصباح‏زاده).

3. توصيفِ مضافٌ اليه

3 ـ 1. الگوي «مضاف + مضافٌ اليه + صفت»

24 عذابَ يومٍ عظيمٍ (اعراف / 59)

ترجمه‏هاي نادرست: از عذاب بزرگ روز قيامت (قمشه‏اي).22

بررسي: مترجم، «عظيم» را كه صفت «يوم» است، صفت براي «عذاب» گرفته‏اند. ساير مترجمان آيه را درست ترجمه كرده‏اند.

نمونه ترجمه‏هاي درست: از عذاب روزي بزرگ (آيتي، مجتبوي، مصباح زاده)؛ بيمناكم بر شما از عذاب روزي بزرگ (معزي)؛ از عذاب روزي سترگ بر شما بيم دارم (فولادوند).

25 يومَ الحَجِّ الاكبرِ (توبه / 3)

ترجمه‏هاي نادرست: در بزرگ‏ترين روز حج (قمشه‏اي)؛ در روز حج اكبر ــ روز حج بزرگ يا روز بزرگ حج ــ (مجتبوي).

بررسي: اشكال ترجمه قمشه‏اي در اين است كه «الاكبر» را صفت براي «يوم» گرفته، در حالي كه صفتِ «الحج» است. همين اشتباه در توضيح آقاي مجتبوي كه نوشته است: «روز بزرگ حج» مشاهده مي‏شود. برگردان‏هاي ديگر مترجمان تقريبا خالي از اشتباه است.

نمونه چند ترجمه بهتر: در روز حج اكبر (مكارم، فولادوند، خرمشاهي، معزي،

پورجوادي و مصباح زاده).

26 اِلي يَوْمِ الْوَقْتِ المَعْلُومِ (حجر / 38)

ترجمه‏هاي نارسا: تا روز و وقت معيني (مكارم)؛ تا روز معين و معلوم كه من دانم (ميبدي)؛ تا به وقت معين و روز معلوم (قمشه‏اي)؛ تا روز معين مهلت داديم (پورجوادي).

بررسي: در ترجمه‏هاي فوق الذكر همگي به نحوي «المعلوم» را صفت براي «يوم» گرفته‏اند در حالي كه «المعلوم» فقط صفت براي «الوقت» است. ديگر مترجمان رساتر و بهتر ترجمه كرده‏اند.

نمونه‏هاي بهتر و رساتر: تا روز آن هنگام معين (خرمشاهي)؛ تا روز آن هنگام دانسته (مجتبوي)؛ تا روز [و] هنگام معين (در صورت چشم پوشي از [و]) (فولادوند)؛ تا روز هنگام دانسته (معزي)؛ تا آن روز وقت معلوم (نسخه قرن ششم)؛ تا روز وقت دانسته شده (مصباح‏زاده).

27 اِلي يَوْمِ الْوَقْتِ المَعْلُومِ (ص / 81)

ترجمه‏هاي نارسا: تا روز و زمان معين (مكارم)؛ تا بدان روز كه پيدا كرده است (نسخه قرن ششم)؛ تا روز معين معلوم (فولادوند)؛ تا آن روز معين معلوم (آيتي).

بررسي: در ترجمه مكارم «المعلوم» صفت براي «يوم» هم گرفته شده است. ترجمه نسخه قرن ششم چندان مفهوم نيست. در ترجمه فولادوند و آيتي «الوقت المعلوم» صفت «يوم» گرفته شده است.

نمونه برخي ترجمه‏هاي رساتر و بهتر: تا روز آن هنگام معين (خرمشاهي)؛ تا روز آن وقت معلوم (مصباح زاده)؛ تا روز هنگام دانسته (معزي).

28 تلك آياتُ الكتابِ المبينِ (شعراء / 2)

در ترجمه قمشه‏اي آمده است: «اين قرآن آيات روشن كتاب خداست».

بررسي: مترجم «المبين» را صفت براي آيات گرفته‏اند در حالي كه صفت «الكتاب» است. بقيه مترجمان همگي درست ترجمه كرده‏اند.

نمونه ترجمه‏هاي درست و بهتر: اين آيات كتاب روشنگر است (خرمشاهي و مكارم)؛ اين است آيه‏هاي كتاب روشنگر (فولادوند)؛ اين آيات كتاب روشن است (پورجوادي)؛ اين آيه‏هاي كتاب روشن و روشنگر است (مجتبوي) اين است آيتهاي كتاب روشن (معزي).

29 ولكم شربُ يومٍ معلومٍ (شعراء / 155)