به دنبال مقالات گذشته، تا آنجا كه وضعيت ايجاب مى كرد، درباره تاريخ هر يك ازبقعه ها، گنبدها و بارگاههاى موجود در داخل بقيع كه بهوسيلهوهابيان تخريب گرديده است، بحث و بررسى شد. اينك تاريخ چهار بقعه ديگر را كه در خارج بقيع قرار داشتند و داراى معروفيت و مورد توجه بودند، بررسى مى كنيم ومطلب را از بقعه اسماعيل فرزند امام صادق ـ ع ـ كه نزديكترين بقعه به بقيع بوده است، آغاز مى كنيم:پيش از بيان اصل موضوع، يادآورى اين نكته ضرورى است كه وهابيان بر خلاف قبور داخل بقيع ـ كه به هنگام تخريب هيچ اثرى از ساختمان و ديوار براى آنها باقى نگذاشتند ـ گرچه ساختمان قبور خارج بقيع را هم ويران نمودند اما به دور اين قبور، كه در معبر عام قرار گرفته بودند، ديوارى كشيدند بدون هيچ درب و پنجره اى; از جمله آنها قبر منتسب به فاطمه بنت اسد و قبر سعد بن معاذ است. اين دو قبر در شمال قبر عثمان بن عفان و خارج از ركن شمال شرقى بقيع قرار داشتند كه پس از انضمام اين ضلع به بقيع در سالهاى اخير ديوار موجود در اطراف آنها نيز برداشته شد. و همچنين بود قبر اسماعيل بن امام صادق ـ ع ـ .در سال 1353 ش. = 1394ق. كه به حج و زيارت مدينه مشرف بودم، بقعه جناب اسماعيل در خارج بقيع و در سمت غربى آن، در محاذات قبور ائمه ـ عليهم السلام ـ به فاصله پانزده متر از ديوار بقيع قرار گرفته بود، در محوطه اى سه متر در سه متر، با ديوارى به ارتفاع دو و نيم متر كه حدود نصف آن در فضاى پياده رو و نصف ديگرش در داخل خيابان واقع شده بود، و اينك اين خيابان جزو محوطه و ميدان وسيع مسجدالنبى است و پياده رو به صورت محلى مرتفع در كنار بقيع براى استفاده زائران در آمده است و چون ديوارِ بقعه، هيچ درب پنجره و منفذى نداشت وضع داخلى آن و كيفيت اصل قبر معلوم نبود و زائران از پشت ديوار و در محوطه پياده رو به زيارت و دعا مى پرداختند و گاهى در اثر ازدحام، از طرف مأموران ممانعت به عمل مى آمد.و در همين روزها كه مشرف بودم، تخريب بخشى از سطح خيابان و توقف دستگاههاى خاك بردارى و آسفالت ريزى، در آن خيابان، حاكى از زير سازى و توسعه اين خيابان بود كه به مناسبت ايام حج و كثرت جمعيت متوقف شده بود. آن سال حركت ما به سوى مكه مصادف بودبا شب اول ذى حجه.
لطفا منتظر باشید ...
