شيخ مفيد مى نويسد: پس از شهادت امام صادق ـ ع ـ گروهى از همان افراد، راه حقيقت را دريافتند و از عقيده به حيات و امامت اسماعيل منصرف و به امامت حضرت موسى بن جعفر ـ ع ـ معتقد گرديدند و در اين عقيده نماند مگر تعدادى اندك و نادر كه آنان هم به دو گروه تقسيم شدند: گروهى وفات اسماعيل را پذيرفتند ليكن بر اين عقيده بودند كه به هر حال او شايسته امامت بود نه برادران ديگرش و پس از مرگ او و مرگ پدرش، اين مقام به فرزند او «محمّد بن اسماعيل» منتقل مى شود نه برادرش «موسى بن جعفر»! بنابراين به امامت «محمّد بن اسماعيل» معتقد گرديدند.امّا بعضى از آنها در عقيده به حيات اسماعيل ثابت و پابرجا ماندند، و اين هر دو گروه را اسماعيليّه مى گويند.مفيد ـ رضوان الله تعالى عليه ـ اضافه مى كند امروزه تعداد پيروان اسماعيليه اندك است و چندان قابل توجه نيست و آنچه امروز از عقيده آنان معروف است، اين است كه به عقيده اسماعيليه، امامت پس از اسماعيل بن امام صادق در ميان فرزندان او، تا قيامت نسل به نسل باقى خواهد ماند.همين مطالب را مرحوم طبرسى حرف به حرف در «اعلام الورى»(8) بدون ذكر مأخذ درباره عقيده و تاريخ پيدايش اسماعيليان آورده است.لازم به ذكر است با توجه به اين كه در زمان فوت مرحوم شيخ مفيد(413هـ ) و همچنين در زمان مرحوم طبرسى(قرن ششم)، به ترتيب بيش از يك قرن و دو قرن و نيم از تأسيس حكومت و سلطنت فاطميها در آفريقا و مصر، كه از پيروان اسماعيليه بودند، مى گذشت صيت آنان در همه كشورهاى اسلامى از نظر قدرت و اعمال قوانين اسلامى گسترده بود. گفتار اين دو بزرگوار كه در زمان آنان اسماعيليه را يك فرقه اندك و غير قابل ذكر معرفى نموده اند، جاى ابهام و محل بحث و تحقيق است كه آيا فاطميان در آن دوران، به عنوان «اسماعيليه» معروف نبودند؟! و اين انتساب و اشتهار بعدها به وجود آمده است و يا مسأله ديگرى است; زيرا نمى توان گفتار شخصيتى مانند شيخ مفيد اين استوانه بزرگ علمى را ساده تلقّى نمود و از كنار آن گذشت.به هر حال، مذهب اسماعيليه نيز مانند بيشتر مذاهب ديگر در طول تاريخ، فراز و نشيبهايى را پشت سر گذاشته است و امروز در تعدادى از كشورها به خصوص در هندوستان گروهى از اين مذهب پيروى مى كنند و به نام «اسماعيليه» معروفند.
لطفا منتظر باشید ...
