لطفا منتظر باشید ...
وضعيت سياسى ايران
سند شماره 33خيلى محرمانه
صورت مذاكرات
شركت كنندگان: شهريار آهى، بانك عمران
مجيد تهرانيان، موئسسه توسعه و ارتباطات ايران
استيفن كوهن، معاون دستيار دبير
كارل كلمنت، ماعمور ميز ايران " وزارت خارجه "
جورج لامبراكيس، كنسول سياسى
جان استمپل، ماعمور سياسى
زمان و مكان: 6نوابر 1978 موئسسه توسعه وارتباطات ايران
" برابر با 15 آبان 57 "
موضوع: وضعيت سياسى ايران
در طول بيش از 2 ساعت و نيم بحث، آهى و تهرانيان مشاهدات
جالبى را در مورد جنبه هاى سياسى اجتماعى بحران جارى ايران
ارائه كردند.كوهن روى سياست حقوق بشر ايالات متحده بر اساس
اثر آن بر روى ايران صحبت نمود و گروه بحث كرد كه آيا بحران
سياسى تهران بدون تحريك سياسى حقوق بشر ايالات متحده رخ
مى داد.ريشه هاى وضعيت فعلى
آهى گفت دفاع دولت كارتر از حقوق بشر با تمايل دولت ايران
بدان آزادى سياسى دست به دست هم دادند و موقعيتى را بوجود
آورند كه دولت ايران كنترل هاى سياسى را در زمانى كه
نارضايتى اقتصادى بالا مى گرفت كم كم از ميان برداشت.در
نتيجه10 تا 15 سال سركوبى مخالفين سياسى، جنبش هايى نظير
جبهه ملى و جنبش هاى مذهبى به طور زيرزمينى فعاليت كرده اند.مخالفين مجبور بوده اند به مذهب روى بياورند و در چند سال
گذشته نفوذ مذهبى در زندگى ايرانى قوى تر شده است.تهرانيان
گفت تحقيقى به وسيله موئسسه توسعه ارتباط ايران كه دو يا سه سال
پيش انجام شد نشا داد كه60 درصد دانشجويان دانشگاه بر يك پايه
ايدئولوژيكى در دگماتيك ترين حد ممكن بودند.آنهايى كه با رژيم
فعلى مخالفت كردند خودشان را جلب شده به طرف مخالفين
مذهبى دريافتند، حتى جنبش هاى چريكى كه در 1971شروع شد.تحولات جارى
كلمنت اشاره كرد كه شايد سياست حقوق بشر ايالات متحده
يك عامل جزيى بوده و اينكه از ميان برداشتن ترس از ساواك از
طريق اعطاى آزادى سياسى با اين حقيقت كه جنبش هاى اوليه
چريكى نشان داده بودند كه سيستم ضربه پذير است به هم پيوستند
و ساواك را كمتر از عالى جلوه دادند.گروه توافق داشت كه اعطاى آزاديها فوراہ منجر به مبارزه بر عليه
فساد و بركندن ريشه آن گرديد.آهى گفت كه راهى بهتر براى هدايت
كردن جريان اعطاى آزاديها، مى توانسته يك جريان متوالى بوده باشد
، شاه مى توانست از موضع قدرت حركتهاى بسيارى انجام دهد، تا
اينكه تحت فشار مجبور به دادن امتيازات گردد.سازمان حزب:
بحث به تكامل احزاب سياسى معطوف گرديد.تهرانيان و آهى
توافق داشتند كه حزب رستاخيز يك فاجعه بود.حزب بسادگى
نمى توانست به طورصحيح شكل داده شده و ساخته شود.حزب
رستاخيز هيج انگيزه
حرفه اى و شغلى ارائه نمى داد و در مراحل بعدى آن، اميدى
براى نفوذ بر روى سياست دولت وجود نداشت.آهى تصور مى كرد
كه شاه بين دو مفهوم حزب گير افتاده بود.حزب به عنوان يك
سازمان " گروهى از كاركنان دفترى كه به وسيله نفع شخصى داراى
انگيزه شده اند " و به عنوان منقد دولت كه به اعضايش اين شانس را
بدهد كه از سياست دولت انتقاد كنند و روى آن نفوذ پيدا نمايند،
شكست خورد.تهرانيان گفت پارلمان ايران احتمالاہ بدرد ساختمان حزبى به
معناى غربيش نمى خورد.او اشاره كرد كه ايرانيها اصلاہ طرفدار
استبداد هستند كه بين نهايت مفعوليت " تاعثير پذيرى به ميزان خيلى
زياد " و حداكثر سبعيت " وحشگيرى " در تناوب مى باشند.بيرحمى
در فعاليتهاى كنترل شده ساواك در اوايل دهه 1970 آشكار بوده
است.تاعثير پذيرى احتمالاہ در رقابت براى جلب توجه و مرحمت
سلطان يا رهبر كه نشان ويژه سياست هاى دربار بود انعكاس پيدا
نمود.حتى در دوران احزاب مردم و ايران نوين نمايش اينكه
احزاب براى طرفدارى و توجه شاه رقابت مى كنند سودمند بود.سير تكامل شاه در ايران
تهرانيان و آهى اين نكته جالب را متذكر شدند كه وقتى شاه يك
سلطان ضعيف بود و به وسيله آشوب هاى داخلى و خارجى احاطه
شده بود علاقه اى واقعى نسبت به او وجود داشت.كلمنت اشاره
كرد كه ايرانيان اساساہ قدرت را در يك مرد بدون قدرت مى بينند.گروه توافق داشت كه ايت الله خمينى از اين تاكتيك استفاده نمود و
اينكه سخنرانى شاه در اعلام دولت نظامى بازگشتى به اين فرم بود
كه او از 1949 به اين طرف آن را بكار نبرده بود.براى اولين بار در
ساليان دراز شاه با صدايى مطيع و لحنى فروتنانه صحبت كرد.استفاده او از "من" بجاى "ما" زمانيكه او خود را به حكومت قانون
اساسى متعهد نمود، قوياہ نيت او را براى اينكه يك سلطان مطابق
قانون اساسى باشد
مى رسانيد.در جواب به يك سوئال تهرانيان با آمادگى توافق
داشت كه گريه كردن ممكن بود به قضيه شاه كمك بيشترى بنمايد
ولى به هر حال رفتار و طرز برخورد عمومى او در طول سخنرانى
قطعاہ به ايرانيان اين طور مى رسانيد كه او از گذشته درس عبرت گرفته
است در حالى كه امكان دارد بعضى از شركت كنندگان با برخى از
نظرياتى كه در بالا به طورخلاصه شرح داده شد مخالف باشند، تمام
آمريكائى ها احساس كردند كه اين يك درون بينى جالب در فكر
سياسى ايرانى بود.آهى و تهرانيان كه در حدود 35 سال دارند 7
روشنفكران ايرانى هستند كه راجع به جريانات سياسى تعمق قابل
ملاحظه اى نموده اند.43 شماره سند
سفارت آمريكا - تهران از:
وزارت امور خارجه - واشنگتن به:
7 نوامبر 16 - 1978 ابان 7531 تاريخ:
