لطفا منتظر باشید ...
ملاقات با على امينى
سند شماره 54سرى: توزيع محمود
تاريخ: 17 نوامبر 26 1978آبان 75
از: سفارت آمريكا تهران
به: وزارت امور خارجه واشنگتن
گزارشگر: ويليام سوليوان
موضوع: ملاقات با على امينى
1- على امينى نخست وزير پيشين با احتياط از من خواست كه
او را عصر روز 16 نوامبر در منزل يك دوست مشترك ملاقات كنم.صحبت با بيان دو جانبه بى ميلى قبلى براى ملاقات، بخاطر
شايعات بى اساس تهران، كه امينى عروسك خيمه شب بازى
آمريكا يا جاسوس سيا است، شروع شد.امينى گفت آن جنبه تا
زمانيكه وى جاه طلبهايى براى نخست وزير شدن در خود مى پرورد
براى او مهم نبود.او سرانجام تصميم گرفت كه چنان جاه طلبهايى
را انكار نمايد و از اينرو در پى فرصت بود كه با من مبادله نظرات
كند.2- امينى گفت كه وى تصميم گرفته بود كه مى تواند با فعاليت به
عنوان يك ميانجى و سازمان دهنده براى مصالحه به بهترين نحو به
كشورش خدمت نمايد.او و انتظام با شاه و همچنين گروههاى
مخالف به طورنسبتاہ منظمى ملاقات مى كرده اند.او گفت كه احساس
مى كند پيشرفتى حاصل گرديده ولى هنوز مى بايستى كه فاصله زياد
بى اطمينانى
را پر نمايد.او از جائيكه مى دانست ما نيز تماسهاى مستمرى با
شاه و گروههاى مخالف داشته ايم از من پرسيد كه وضعيت چگونه
مى بينم.3- من گفتم اين گمان من است كه شاه در تمايلش به تشكيل يك
دولت ملى و پيش رفتن به سوى انتخاب آزاد صادق است.عمق و
قلمرو مخالفت عمومى با وى و رژيمش او را تكان داده بود.به هر
حال ما گروههاى مخالف را براى مصالحه سرسخت و بى ميل
دريافتيم.آنها عميقاہ به شاه بى اعتماد هستند و احساس مى كنند كه
هر نوع گفتگوئى به طريقى به در تله افتادن منجر خواهد شد.آنها از
سفير كبير انگليس و من خواستند كه واسطه هاى آنها باشيم، ولى
شرايط آنها شامل تسليم شدن بود.ما به طورقطعى از ميانجيگرى
امتناع ورزيديم.موضع ايالات متحده چندين بار به طور قاطع
به وسيله پرزيدنت كارتر عنوان شده است.ما خودمان را در تلاش
براى ساخت سياست هاى داخلى ايران شركت نمى دهيم.آن
بايستى كه يك تلاش ايرانى بوده باشد.4- امينى گفت او با اين موضع موافق است و تلاش مى كند كه
ميانجى باشد.ايده او اين بود كه ملاقاتهاى صميمانه اى بين
گروههاى كوچكى از اشخاص با نفوذ از قسمت هاى مختلف جامعه
ايران و شاه ترتيب دهد.او احساس مى كرد كه اين كار شهرت
وسيع ترى به عقيده ئ ما كه شاه در تمايلش براى برگزارى انتخابات
آزاد صادق است خواهد داد.اگر اين عقيده مى توانست انتشار يابد
ديوار بى اعتمادى را خواهد شكست.وى قصد داشت كه با تعداد
اندكى از نوع دانشگاهى " ملاقات دانشگاهيان " شروع كند و
سرانجام آن را به سمت سياستمداران جبهه ملى هدايت كند.او از
من پرسيد كه چه فكر مى كنم.5- من گفتم يك گروه كه بايستى مورد شمول قرار گيرد رهبران
بازار هستند.امينى با آمادگى موافقت كرد و گفت اگر كه شاه موافق
بود 4 يا5 رهبر را گرد هم خواهد آورد.6- من گفتم شايعاتى در شهر هست كه شاه قبلاہ سنجابى را ديده
است.على امينى گفت كه وى آنها شايعات را شنيده است ولى
نسبت به آنها مشكوك است.به هر حال ما شاه را شنبه خواهيم ديد
و اطلاع حاصل خواهيم نمود.من گفتم من نيز شنبه شاه را خواهم
ديد و توافق كرديم كه هر دومان وى را از حقيقت ملاقاتمان با
اطلاع گردانيم.7- ما سپس به زمان بندى كه جريان گفتگوهاى سياسى را در بر
مى گرفت و امينى به طوراجمالى آن را تهيه كرده بود پرداختيم.او گفت
مذاكرات بايستى كه سريع باشد و قبل از محرم به انجام رسد.او
احساس مى كرد كه آيت الله هاى ميانه رو مى توانند جامعه را تا آن
زمان آرام نگهدارند و اگر توافقى بين ميانه روها و شاه قبل از آن
موقع برقرار نشد خمينى مى تواند از التهاب دوران محرم براى ايجاد
آشفتگى استفاده كند.8- به هر صورت او فكر مى كند كه نفوذ خمينى به طوركلى رو به
كاهش است.من گفتم او يكى از چندين شخصيت سياسى است كه
اين را به من گفته ولى من نمى دانم كه آيا آن " كاهش نفوذ " وضعيت را
در بين دانشجويان و بازارى ها منعكس مى كند.اواحساس مى كرد كه
ارتباط مشترك بين آندو گروه و خمينى تنفر شديد نسبت به شاه
است، ولى مشكوك بود كه آنها اساساہ با هم مرتبط باشند.9- من از امينى نظراتش را درباره اينكه تا چه ميزان، انتخابات
آزاد برگزار شده در يك حد نسبتاہ آرام، واقعى از كار در خواهد آمد
: جويا شدم.او به مقدار زيادى همان طور كه ديگر شخصيت هاى
سياسى گفته بودند گفت كه انتخابات، يك پارلمان متوازن
" متعادل " كه به قانون اساسى احترام بگذارد و يك رژيم سلطنتى را
كه سلطنت كند نه حكومت ترجيح دهد، اعاده خواهد نمود.آنها
" انتخابات " همچنين به نقش شاه به عنوان فرمانده كل نيروهاى
مسلح احترام خواهند گذارد.او اين پيش بينى را بر اساس اين
حقيقت قرار داد كه بيشترين رهبران
سياسى موكلين " حوزه هاى انتخاباتى " نفوذشان را دارند.او
گفت به هر صورت ليست هاى انتخاباتى بايستى كه موافقت " تاعييد "
ملاها را بگيرد و برقرارى توافق بين آنها و طرفدارانشان و شاه بدين
خاطر مهم مى باشد.10- در موقع جدا شدن ما توافق نموديم كه تماس را حفظ
نمائيم ولى همچنين توافق نموديم كه نقش ايالات متحده در هر
مرحله اى از اعاده اعتماد ايرانيان به شاه پشتيبانى باشد نه يك
حمايت متمركز.
