رانوناء: از وادي هاي مدينه است بين قباء و مسجدالنبي كه از حرّه قباء در وادي بُطحان، واقع در جنوب مسجد غمامه مي ريزد. در سيره آمده است كه: رسول خدا(صلي الله عليه وآله) جمعه را در محله بني سالم ابن عوف بود، پس نماز را در مسجدي كه در بطن وادي رانوناء است برگزار كرد و اين نخستين نمازجمعه اي بود كه آن حضرت در مدينه خواند. هنگامي كه از مسجد قباء برمي گرديد مسجد جمعه در سمت راست شما مي افتد. رَبَذة : در خبرهاي مربوط به ابوذر غفاري و قرقگاه ربذه كه عمر بن خطاب آن را براي اسبان مسلمانان قرق كرد، از ربذه نام برده شده است. ربذه دهكده آبادي بود، امّا در سال 319 هـ . ق . بر اثر يك سلسله جنگ ها ويران شد. در جنوب شرقي شهر حناكيه (صدكيلومتري جاده مدينه به رياض) واقع شده و با شمال مهدالذهب 150 كيلومتر فاصله دارد. رِحيضه: كه به نام «اَرْحَضيَّة» نيز خوانده مي شود، قريه اي است از نواحي مدينه كه هنوز هم معروف است و در شمال اُبلي در راه مهد به مدينه قرار دارد. رِقاع (به كسر اول): ذات الرقاع يكي از غزوات پيامبر(صلي الله عليه وآله) است كه در سال چهارم هجرت به وقوع پيوست. در سبب نامگذاري اين غزوه به ذات الرقاع اختلاف نظر است. بعضي گفته اند: رقاع نام درختي است، عده اي گفته اند: چون پاهاي رزمندگان اسلام بر اثر راه رفتن سوراخ شده بود به پاهايشان كهنه هايي پيچيده بودند (رقاع در لغت به معناي وصله و پينه است). برخي هم گفته اند: رقاع نام كوهي است داراي لكه هاي سياه و سفيد و قرمزرنگ، به طوري كه مانند وصله ها و پينه هايي در كوه ديده مي شوند. درباره موقعيت آن، بلادي گفته است: ذات الرقاع زميني است محصور در بين نخل (وادي حناكيه) و شُقْره كه طول آن به بيست و پنج كيلومتري رسد؛ چرا كه نخل با مدينه صدكيلومتر فاصله دارد و شقره هفتاد و پنج كيلومتر. نُخيل با اين دو رأس مثلثي را به سمت شمال تشكيل مي دهد كه هريك از دو ضلع آن از بيست و پنج كيلومتر فراتر نمي رود. غزوه ذات الرقاع در اين مساحت كوچك به وقوع پيوست. رُقْعَه: گاه به فتح راء مشدد نيز گفته مي شود. ابن اسحاق مي نويسد: جايي از شُقّه بني عُذْره نزديك وادي القري (شهرالعُلا) كه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) هنگام رفتن به تبوك در آن جا مسجدي ساخت. رُكْن: در لغت به معناي پايه و ستون خانه و امثال آن است. اين كلمه هرگاه به صورت مطلق به كار رود مقصود ركن شرقي كعبه مشرّفه است كه روبه روي غرب زمزم قرار دارد. از آن جا كه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در هنگام طواف اين ركن را استلام مي كرد لهذا دست كشيدن به آن در وقت طواف مستحب مي باشد. طواف كننده هنگام رسيدن به روبه روي آن تكبير مي گويد. طواف از اين ركن آغاز مي شود و در شوط هفتم بدان ختم مي گردد. ركن يماني: اين ركن از طرف غرب در انتهاي ديوار جنوبي كعبه است، و استلام آن مستحب مي باشد و از آن جا طواف شروع نمي شود. علت نام گذاري آن به ركن يماني اين است كه در جهت يمن واقع شده، چنان كه وجه تسميه ركن عراقي بدين نام نيز، قرار گرفتن آن در سمت عراق مي باشد. رَكُوبه (به فتح اول و ضمّ دوم): گردنه صعب العبوري است ميان مكه و مدينه كه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) هنگام مهاجرتش به مدينه از آن عبور كرد. بكري به اشتباه گفته است: رسول اكرم در غزوه تبوك از اين گردنه گذشت. اين گردنه امروزه به نام «ريع الغائر» معروف است. بلادي مي نويسد: اين گردنه راهي قديمي دارد كه به آن «درب الغائر» مي گويند و از ذوالحليفه نزديك مدينه شروع مي شود و در عقيق از درب الفُرُع مي گذرد و حمراءالاسد را در سمت راست خود و كوه عَيْر را در سمت چپش مي گذارد و سپس به چاه ماشي ـ همان قلهي ـ مي رسد و آن گاه به سمت راست مي پيچد و وارد وادي ريم مي شود و سرانجام به ريع الغائر (ركوبه) منتهي مي گردد. راهنماي رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در اين گردنه عبدالله ذوالبجادين بوده است. رَماده: سمهودي يكي از مساجد رسول خدا(صلي الله عليه وآله) را به آن جا نسبت داده و گفته است: از جمله مساجد پيامبر(صلي الله عليه وآله)مسجد رماده است. وي به نقل از اسدي مي گويد: دو ميل پايين تر از ابواء، پيامبر(صلي الله عليه وآله) مسجدي تأسيس كرد كه به آن مسجد رماده مي گويند. رَوْحاء: ايستگاهي است در كيلومتر هفتاد و چهار راه مدينه به بدر. رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در راه خود به مكه در آن جا فرود آمد. در سيره و احاديث از اين منزلگاه ياد شده است. روضه عُرَينه: ياقوت مي نويسد: در يكي از وادي هاي مدينه است كه در زمان جاهليت و اسلام قرقگاه اسب ها بود. قَلَهي در پايين آن واقع شده است. رُومة (به ضمّ اول): همان «چاه رومه» يا «چاه عثمان» است. در حديث از آن به نام «حفيرة المزني» نيز ياد شده است. اين چاه را عثمان بن عفان خريد و آن را صدقه قرار داد. محل آن هنوز هم در وادي عقيق معروف است و هرگاه كسي به سمت دانشگاه اسلامي برود پيش از آن كه به چهارراه منتهي به تبوك برسد، اين چاه در سمت راست او قرار مي گيرد. ما در كتاب «العقيق» خود راجع به اين چاه تحقيق مفصلي به عمل آورده ايم. رُوَيْثه (به ضمّ اول و فتح دوم و سكون ياء): موضعي است كه در احاديث از آن ياد شده است. رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در مسير خود به مكه از آن جا عبور كرد. در حال حاضر، محل متروكي است در هفده كيلومتري جنوب مسيجيد، واقع در راه مدينه به بدر، كه در ميان مردم آن ديار به نام «محطة خَلصْ » معروف مي باشد; چون در وادي خَلْص واقع شده است. (نك: نقشه رويثه). ريم يا بطن ريم: واديي است كه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در راه هجرت در آن جا توقف فرمود. اين وادي از ريزابه هاي وادي نقيع است كه از غرب به آن مي پيوندد. مصب ريم حدود شصت كيلومتر با مدينه فاصله دارد. امروزه در راه هجرت بين مدينه و مكه واقع مي باشد. (نك: نقشه وادي عقيق).
لطفا منتظر باشید ...
