هـ ـ كيسه جايگاه كليد كعبه - ج‍ام‍ه ه‍ای‌ ش‍ری‍ف‌، ح‍ج‍ره‌ و م‍ن‍ب‍ر ن‍ب‍وی‌، م‍ق‍ام‌ اب‍راه‍ی‍م‌ و... نسخه متنی

هـ ـ كيسه جايگاه كليد كعبه

درباره اين كيسه، اطلاعات دقيقى از پيش در دست نداريم; زيرا بهدرستى نمىدانيم از

چه هنگام ساخته شده است؟ و آيا هرسال ارسال مىگرديده يا خير؟ با بررسى و ديدن

نوشتههاى تاريخنگاران در اينباره، به هيچگونه اشارهاى برخورد نكرديم. تنها، روايتى

را كه در آن از چگونگى سرقت كليد در كعبه معظمه، در روزهاى پايانى ماه رمضان سال

976 هجرى سخن به ميان آمده بهدست آورديم. بر اساس روايت يادشده، «شيخ عبدالواحد

شيبى» طبق عادت همهساله، درِ كعبه مشرفه را براى ورود بانوان گشود. در اين هنگام

كليد كعبه كه با پوششى از طلا آذين گرديده بود، از اتاق نامبرده به سرقت رفت.

غوغايى در درون حرم شريف بهپا گرديد. درهاى مسجدالحرام را بسته و مردم را بازرسى

نمودند. ليكن اينكار سودى نبخشيد تا اينكه «سنان پاشا» در يمن آگاه گرديد كه كليد

نزد شخصى عجمى است. پس از دستگيرى و اقرار وى، خانه او را محاصره كردند و كليد كعبه

به همراه اموال دزدى ديگرى در آنجا يافت شد. وى پس از گردن زدن دزد، كليد را براى

«شيخ عبدالواحد شيبى» بازفرستاد.

آيا اين حادثه مىتواند آغازى براى اهميت دادن به كليد كعبه بهشمار آيد و از آن

هنگام، كيسه كليد كعبه ساخته شده باشد؟ شايد چنين باشد.

با اينكه در نوشتههاى تاريخنگاران پس از اين تاريخ (976هـ.) به مطلبى مبنى بر

ساخت كيسه كليد كعبه دست نيافتيم. ليكن اشاره نكردن آنان، موجب نفى مطلق ساختن اين

كيسه و ارسال آن در هر سال به همراه جامه كعبه معظمه نيست; زيرا آن كيسه از

ضميمههاى جامه بهشمار آمده و تاريخنگاران ضرورتى بر ذكر آن به هنگام ارسال جامه

نمىديدهاند. همچنانكه در عصر جديد، شهادتنامههاى شرعى تسليم جامه كعبه معظمه، به

وجود آن كيسه، بهعنوان ضميمه جامه شريفه در هر سال اشاره دارد.

در صورتىكه سخن «ابراهيم رفعت پاشا» را، كه بهعنوان فرمانده نيروهاى نظامى محمل

حج مصرى و سپس چندين سال بهعنوان اميرالحاج مصر بوده و همهساله جامه كعبه را همراهى

مىكرده، بدان بيفزاييم ـ نامبرده در كتاب خود درباره ساخته شدن اين كيسه از زمانى

بس دراز در پيش سخن گفته و اضافه مىكند:

«... از قديم رسم بر اين بوده كه به همراه جامه كعبه، كيسهاى جهت كليد درِ كعبه

ساخته مىشد و اين كيسه به همراه كليد درِ كعبه نزد بزرگ خاندان بنىشيبه قرار

مىگرفت....»

بنابراين با گفتههاى پيش آشكار مىگردد كه كيسه كليد كعبه از دوران عثمانى ساخته

شده و به همراه جامه شريفه، همهساله ارسال مىگرديده است.

اينجانب در ضمن بازديدى كه از كارگاه جامه شريف در «خرنفش» واقع در قاهره بهعمل

آوردم. قطعههاى جامهاى را كه دولت سعودى در سال 1381 هجرى از دريافت آن خوددارى

نمود، مشاهده كردم. اين مطلب درنتيجه بروز اختلافات سياسى بين مصر و دولت سعودى پيش

آمد ـ كه در آينده به هنگام سخن از جامه در دوران جديد از آن سخن به ميان خواهيم

آورد ـ همچنانكه در ميان قطعههاى يادشده، كيسه كليد كعبه معظمه را نيز ملاحظه

نمودم.

در پايان سخن خود از جامههاى يادشده كه از مصر به كعبه مشرفه ارسال مىگرديد و

نيز پس از توضيح درباره پيدايش آنان، ضرورى دانستيم كه از ابعاد و ويژگىهاى آنها و

نيز چگونگى تزيين جامههاى يادشده بههنگام سخن از جامه كعبه در عصر جديد براى شما به

تفصيل سخن بگوييم، انشاءالله.