در تمدن فرس قديم آداب و رسوم و عقايد و انديشه هايى وجود داشته كه شرح آن از اين مجال بيرون است و تنها به بخشى كوتاه از آن بسنده مى كنيم و آن آيين زردشتى است كه مشهورترين آيين ايران باستان بوده و در قرن دهم يا ششم قبل از ميلاد مورد توجه ايرانيان بوده و هنوز برخى از پيروان آن در يزدِ ايران و هندوستان به سر مى برند. پيروان آيين زردشتى تعاليم خود را از پنج كتاب مقدس كه پيامبرشان زردشت آن را وحى خداى يگانه به نام «اهورا مزدا» يعنى خداى نور و آسمان مى داند، گرفته اند. يكى از اين كتاب هاى مقدس كتاب «الياسنا» مى باشد كه به شعائر و آداب مى پردازد و مى توانيم از آن چنين برداشت كنيم كه اين آداب و شعائر، شكلى از اشكال حج را به نمايش مى گذارد، از جمله آنهاست زيارت هاى سالانه از معابد در اعياد دينى كه در آن قربانى و نذورات و مراسم و آيين هاى مقدس انجام مى شود. پيروان آيين زردشت زيارت هاى سالانه اى دارند كه در آن مراسم، آداب ويژه دينى را انجام مى دهند، لباس سفيد مى پوشند و قربانى مى كنند و اين حج به معناى لغوى است.
حج در تمدّن روم
در تمدن روم نيز مراسمى به عنوان حج وجود دارد كه در آن مراسم آداب ويژه دينى تنظيم شده است. آنها ابنيه بزرگ و چهارگوش و مدور ساخته اند و براى آنها قربانى و هدايا و نذوراتى را تقديم مى كنند. براى هر يك از اين هياكل، خدايى را نهاده و براى جلب خشنودى خدايان و احتراز از خشم آنها بدان ها تقرّب مى جويند. كاهنان به زائران هياكل و معابد توصيه مى كنند كه با دقت مراسم و آداب دينى را انجام دهند و به اين منظور در اعياد سالانه و غير آن، حضور به هم رسانند و هر گاه در يكى از اين آداب دينى خطايى رخ دهد، واجب است آن را اعاده كنند حتى اگر سى بار آن عمل تكرار شود. مهمترين اين آداب قربانى كردن است كه در يكى از اعياد به نام عيد خوك و گوسفند و گاو انجام مى شود. آنها عقيده دارند كه هرگاه صيغه اى خاص بر قربانى خوانده شود به آن خدايى تعلّق خواهد داشت كه به نام او قربانى شده و بدين ترتيب قربانى براى خدايان صورت مى پذيرد... روميان محل ديگرى نيز براى حج برگزيده اند و آن خداى ماه به نام «ديانا» مى باشد. ديانا به زعم آنها، روح درختى است كه از اريسا آورده اند، آنگاه كه اين اقليم در برابر حكومت رم تسليم شد ! در نزديكى اريسا درياچه اى است به نام «نيمى» و بيشه انبوهى كه در آن زيارتگاه قرار دارد و ملجأ زائران و حج گزاران مى باشد. آداب دينى روميان تا قرن دوم ميلادى ادامه داشته و از آن پس روم مسيحى اشكال و انواع ديگرى از حج را متداول ساخته كه در بحث حج و مسيحيت خواهد آمد.
لطفا منتظر باشید ...
